Hương Tình Yêu

Giới thiệu chung

Đây là cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất ở Nhật bản, của nữ diễn viên T.V Tét-su-kô Ku-rô-ya-na-gi, chị đã được bổ nhiệm làm sứ giả thiện chí của Unicef.

Tốt-tô-chan là bản cáo trạng thầm lặng về 1 nền giáo dục không có kết quả.(Thời báo Newyork)

Tôt-tô-chan đã nhắc nhở hàng triệu người Nhật về 1 nền giáo dục mà trẻ em hằng mong muốn.(International Herald Tribune)

Với lối kể chuyện làm rung động lòng người, cuốn sách là một đóng góp cho hòa bìnhM.Tarique Rarooqui - Đại diện Unicef ở Việt Nam

Chắc rằng mỗi học sinh đều mơ ước được như Tốt tô chan, được học ở 1 trường tiểu học như Tô mô e, được học 1 thầy hiệu trưởng như thầy Kô bayasi. Nguyễn Khắc Viện

Tốt tô chan - cuốn sách bán chạy đến mức không thể tin được, đã bán hơn 6 triệu bản ở Nhật bản, và được dịch sang tiếng Việt từ bản tiếng Anh của Dorothy Britton.

NHŔ GA

Họ rời con tà Ôi-ma-chi tại ga Gi-y-u-gao-ka, và người mẹ nắm tay Tốt tô chan đi ra cổng soát vé. Tốt tô chan chưa đi tàu bao giờ nên em không muốn trả lại cái vé mà em đang nắm chặt trong tay.

- Cháu giữ lại chiếc vé này được không bác? Tôt tô chan hỏi người soát vé.

Bác liền trả lời:
-Không được đâu cháu ạ - và thu lấy cái vé của em.

Tốt tô chan liền chỉ vào cái hộp đầy vé và hỏi:
-Có đúng tất cả những chiếc vé này là của bác không?
-Không đâu, đấy là vé của nhà ga - Bác trả lời, trong lúc tay vẫn đón lấy vé của những người khách ra cổng.
Tôt tô chan lại nhìn chiếc hộp một cách thčm muốn và nói tiếp:
- Ôi, thế lớn lên cháu cũng sẽ làm người soát vé xe lửa thôi.
Bác soát vé nhìn em kỹ hơn:
-Thằng bé nhà bác cũng muốn làm việc ở nhà ga, các cháu sẽ làm việc với nhau nhé.

Tôt tô chan bước sang 1 bên và trìu mến nhìn bác soát vé. Người bác tròn mập và mắt đeo kính, vẻ mặt rất phúc hậu.

Tôt tô chan đứng chống nạnh, suy nghĩ về cái điều bác soát vé vừa nói: "Hừm! Cháu không phản đối việc sẽ làm cùng với con trai bác đâu." em nói:
-Cháu sẽ nghĩ thêm về chuyện này. Bây giờ cháu đang rất bận vì cháu phải đi đến trường mới.
Em chạy đến bên mẹ đang đứng đợi và nói to:
-Con sẽ làm một người soát vé, mẹ ạ.Bà mẹ không tỏ vẻ ngạc nhiên, bà nói:
-Mẹ tưởng con sẽ trở thành một nhà tình báo cơ mà.

Tôt tô chan nắm chặt tay mẹ bước đi. Em rất nhớ là cho tới ngày hôm qua, em vẫn có ý định trở thành 1 nhà tình báo. Nhưng thật vui xiết bao nếu được làm chủ 1 cái hộp đựng đầy vé!
-Ŕ, con nghĩ ra rồi, - một ý hay chợt thoáng hiện ra trong đầu em. Em nhìn mẹ và nói to - Liệu con có thể vừa làm nhà tình báo vừa làm một người soát vé được không mẹ?

Người mẹ không trả lời. Dưới chiếc mũ dạ có đính những bông hoa nhỏ, không mặt đáng yêu của người mẹ bỗng trở nên đăm chiêu. Sự thật là bà đang rất lo. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người ta không nhận Tôt tô chan vào trường mới? Bà nhìn Tôt tô chan đang tung tăng vừa đi vừa nói luôn mồm. Tôt tô chan không biết rằng mẹ em rất lo lắng như vậy, nên khi bốn mắt nhìn nhau, em nói một cách vui vẻ?
-Con nghĩ khác rồi mẹ ạ. Con sẽ xin vào một ban nhạc nhỏ đi hát rong trên đường phố, quảng cáo cho những cửa hàng mới cơ.

Giọng người mẹ đượm vẻ thất vọng khi bà nói:
-Mau lên con! Kẻo lại muộn bây giờ. Chúng ta không thể để thầy hiệu trưởng phải đợi. Đừng huyên thuyên nữa. Hãy nhìn xuống đường và bước đi cẩn thận.
Đằng xa, phía trước họ, cổng một ngôi trường nhỏ cứ hiện rő dần.

CÔ BÉ BĘN CỬA SỔ

Lý do khiến bà mẹ lo lắng là mặc dù Tốt-tô-chan vừa mới đi học, nhưng em đã bị đuổi ra khỏi trường. Niềm yêu thích đã bị gạt bỏ ngay từ khi lớp Một!

Chuyện xảy ra cách đây mới 1 tuần. Cô chủ nhiệm lớp Tốt-tô-chan đã mời mẹ em đến. Cô đi thẳng vào vấn đề:

-Con gái bà làm loạn cả lớp tôi. Tôi buộc phải đề nghị bà chuyển em sang trường khác! - cô giáo trẻ và xinh đẹp thở dài. - Thực sự tôi không còn cách nào khác!

Người mẹ vô cùng sửng sốt. Bà phân vân tự hỏi, Tôt-tô-chan đã làm gì để đến nỗi loạn cả lớp lên?

Cô giáo đưa tay lùa mái tóc cắt ngắn kiểu con trai, đôi mắt chớp lia lịa vẻ lo lắng và bắt đầu kể rő:

-Thưa bà, trước hết là chuyện em ấy cứ mở và đóng nắp bàn hàng trăm lần. Tôi có dặn là không em nào được mở và dóng nắp bàn trừ phi phải lấy ra hoặc cất đi một cái gì đó. Thế là con gái bà luôn tay lấy cái này ra, cất cái kia vào - lấy ra hoặc cất vào quyển vở, hộp bút chì, những cuốn sách giáo khoa và những thứ lặt vặt khác của em ấy. Vì dụ, khi cả lớp viết bảng chữ cái, con gái bà mở nắp bàn lấy vở ra rồi đóng sầm lại. Tiếp theo, em lại mở nắp bàn, thò đầu vào, lấy ra chiếc bút chì, rồi lại mau chóng đóng sầm nắp bàn lại, sau đó viết chữ "A". Nếu em viết bẩn hay viết lỗi, em mở ngăn bàn, lấy cái tẩy ra, đóng nắp bàn lại, tẩy chữ đó, rồi lại mở và đóng nắp bàn cất tẩy vào - tất cả các động tác diễn ra rất nhanh. Khi em viết xong chữ "A", em đặt từng thứ một vào trong ngăn bàn. Em cất bút chì xong, đóng nắp bàn lại, liền đó lại mở nắp bàn để cất quyển vở vào. Khi viết đến chữ khác, em lại lặp lại từ đầu tất cả - trước tiên là quyển vở, rồi đến cái bút chì, đến cái tẩy - mở và đóng nắp bàn với từng thứ một. Những động tác đó làm tôi quay cuồng. Và tôi cũng không thể trách em đựơc vì mỗi lần em mở hay đóng nắp bàn đều có lý do cả!

Đôi hàng mi của cô giáo chớp chớp như thể cảnh tượng đó đang sống lại trong đầu cô.

Một ý nghĩ loé sáng trong đầu người mẹ: Tại sao Tôt-tô-chan lại mở và đóng nắp bàn nhiều lần như vậy? Bà nhớ lại Tôt-tô-chan tỏ ra rất xúc động trong buổi đầu sau khi ở trường về. Em nói: "Trường học thật là tuyệt! Bàn học của con ở nhà thì có các ngăn kéo, nhưng bàn học ở trường lại có nắp nâng lên. Nó giống như một cái hộp, và mẹ có thể cất mọi thứ vào đó. Thật thú vị!"

Người mẹ hình dung cảnh con gái mình khoái chí, hết mở rồi lại đóng nắp chiếc bàn mới kia. Và người mẹ cũng khôg nghĩ rằng việc làm đó là nghịch ngợm. Dù sao thì Tốt-tô-chan cũng sẽ chấm dứt cái trò đó khi nó không còn thấy mới lại nữa. Nhưng bà chỉ nói với cô giáo rằng:

-Tôi sẽ nói với cháu về chuyện này.

Cô giáo nói tiếp, giọng to hơn:

-Nếu chuyện chỉ có thế, tôi đã cho qua...

Người mẹ hơi lùi lại khi cô giáo chồm người về phía trước:

-Khi đã chấm dứt trò cập kênh với chiếc nắp bàn, em ấy lại đứng dậy. Đứng suốt buổi học.

- Đứng dậy ư? Ở đâu? - người mẹ vô cùng ngạc nhiên hỏi.

-Bên cửa sổ, - cô giáo trả lời vẻ bực dọc.

-Tại sao cháu lại đứng bên cửa sổ ạ? - người mẹ hỏi một cách bối rối.

-Để em ấy có thể gọi những người hát rong lại, - cô giáo gần như gào lên.

Đại khái câu chuyện của cô giáo là như thế này: Sau gần một giờ cập kênh với chiếc bàn, Tôt-tô-chan rời chỗ ngồi đến bên cửa sổ và nhìn ra đường phố. Sau đó, đúng vào lúc cô giáo hi vọng rằng, nghĩ đến trật tự, em ấy có thể trở về chỗ ngồi, thì Tốt-tô-chan bỗng gọi to đoàn hát rong ăn mặc loč loẹt đang đi ngang qua. Phòng học ở ngay tầng trệt nhìn ra đường phố là niềm vui của Tôt-tô-chan và cũng là nỗi khổ của cô giáo. Chỉ có một hàng rào thấp ngăn cách, cho nên bất kỳ ai trong lớp cũng có thể nói chuyện dễ dàng với những người qua lại. Nghe Tôt-tô-chan gọi, những người hát rong đến ngay cửa sổ. Cô giáo kể tiếp: Thế là Tôt-tô-chan nói to với cả lớp "Họ đến rồi đấy!" và tất cả học sinh trong lớp ùa đến ngay bên cửa sổ, nói chuỵên với những người hát rong.

"Chơi bài gì đi", Tôt-tô-chan đề nghị. Và thế là đoàn hát rong, vốn thường đi qua trường lặng lẽ, đã dùng ngay các nhạc cụ như kčn cla-ri-net, cồng, trống, đàn ba dây biểu diễn cho học sinh xem trong lúc cô giáo tội nghiệp chẳng biết làm gì ngoài vịêc kiên trì chờ đợi cho đến khi cuộc vui kết thúc.

Cuối cùng, buổi biểu diễn chấm dứt, đoàn hát rong ra đi, còn học sinh trở về chỗ ngồi của mình. Tất cả, trừ Tôt-tô-chan. Khi cô giáo hỏi: "Sao em còn đứng đó?" Tôt-tô-chan trả lời một cách nghiêm túc: "Thưa cô, có thể là ban nhạc khác sẽ đến. Và thật là tiếc nếu họ đến mà chúng em không đựơc gặp".

-Bà có thể nhận thấy những sự việc này gây mất trật tự đến chừng nào rồi, có đúng không? - cô giáo xúc động nói.

Bà mẹ tỏ vẻ đồng tình. Cô giáo lại tiếp tục kể, giọng gay gắt hơn:

-Và sau đó, ngoài những việc tôi vừa kể trên...

-Cháu nó còn làm những gì nữa ạ? - bà mẹ hỏi trong tâm trạng của một người yếu thế.

-Gì nữa ấy à? - cô giáo kêu lên. - Nếu tôi có thể kể hết những việc mà em đã làm thì tôi không phải đề nghị bà cho cháu chuyển trường.

Cô giáo trấn tĩnh lại, nhìn thẳng vào mặt bà mẹ và lại nói:

-Hôm qua, Tôt-tô-chan lại tiếp tục đứng ở bên cửa sổ như thường lệ. Tôi lại tiếp tục giảng bài, nghĩ rằng em ấy lại đứng đợi những người hát rong thì bỗng nhiên tôi nghe thấy em ấy hỏi 1 người nào đó: "Bạn đang làm gì thế?". Từ nơi tôi đứng, tôi chả nhìn thấy ai và tôi cũng không hiểu chuỵên gì xảy ra. Sau đó em lại hỏi: "Bạn đang làm gì thế?". Em không nói chuyện với người đi trên đường mà nói với một ai đó trên cao kia. Tôi bắt đầu tò mò và cố nghe tiếng trả lời nhưng không thấy gì. Trong lúc đó, vì con gái bà cứ liên tục hỏi: "Bạn đang làm gì thế?" nên tôi không thể giảng bài được. Tôi đi đến bên cửa sổ để xem con bà đang nói chuyện với ai. Khi tôi ngoái đầu ra ngoài cửa sổ nhìn lên, tôi thấy một đôi chim nhạn đang làm tổ dưới mái hiên của trường. Em đang nói chuyện với một đôi chim nhạn! Bây giờ khi đã hỉêu các em, tôi cũng không cho rằng nói chuyện với chim nhạn là xấu đâu! Chỉ có điều tôi muốn nói là không nên hỏi chim nhạn đang làm gì khi còn ở trong lớp.

Bà mẹ chưa kịp xin lỗi thì cô giáo đã nói tiếp:

-Sau đó là tiết vẽ. Tôi yêu cầu các em vẽ lá cờ nước Nhật. Tất cả các em khác đều vẽ đúng, trừ con gái bà. Em không vẽ quốc kỳ mà lại vẽ lá cờ Hải quân, loại cờ có tua xung quanh như bà biết đấy. Theo tôi, vẽ vậy cũng không có gì sai. Nhưng ngay sau đó em vẽ những đường riềm ở xung quanh. Vẽ đường riềm! Bà biết không, nó giống như những đường diềm trên cờ thiếu nhi ấy mà. Có lẽ em đã nhìn thấy một chiếc cờ như thế ở một nơi nào đó. Trước khi tôi nhận ra em vẽ như thế nào, thì em đã vẽ đường rua vàng vựot ra khỏi trang giấy xuống mặt bàn. Bà biết không, em vẽ lá cờ gần hết cả trang giấy nên không đủ chỗ để vẽ đường diềm nữa. Thế là em cầm cái bút màu vàng vẽ hàng trăm nét quanh lá cờ, vượt cả ra ngoài trang giấy và khi em nhấc trang giấy lên, mặt bàn đã đầy những vết vàng không thể nào lau sạch được.

Cô giáo đứng dậy, lạnh lùng, nói to như nổ 1 loạt súng để từ biệt :

-Không phải chỉ có tôi bực mình, cô giáo bên lớp bên cạnh cũng rất khó chịu.

Như vậy, rő ràng là bà mẹ phải làm một việc gì đây. Hành động của con gái bà như vậy là không hay đối với những học sinh khác. Bà sẽ phải đi tìm một trường khác, nơi mà người ta có thể hiểu được cô con gái nhỏ bé của bà, và dạy cho nó cách sống hoà hợp với người khác.

Nhà trường mà 2 mẹ con bà đang trên đường đi tới đã được bà phát hiện ra sau khi dày công tìm kiếm.

Bà mẹ không hề nói với Tôt-tô-chan rằng em đã bị đuổi học. Bà nhận thấy rằng Tôt-tô-chan không thể hiểu nổi những việc làm sai trái của em, và bà cũng không muốn con gái bà có những mặc cảm, nên bà quyết định không nói với Tôt-tô-chan về chuyện này cho đến khi nào em lớn lên. Trước sau, bà chỉ hỏi:

-Con có thích đến trường mới học không? Mẹ nghe nói đây là một trường rất tốt.

-Cũng thích mẹ ạ, - Tôt-tô-chan trả lời sau một thoáng suy nghĩ, - nhưng...

"Lại còn những gì nữa đây", bà mẹ lo lắng nghĩ. "Liệu con bà có nhận biết được rằng nó đã bị đuổi học không?"
Một lúc sau, Tôt-tô-chan phấn khởi hỏi bà:

-Nhưng những người hát rong cũng sẽ đến trường mới chứ mẹ?

Tôt-tô-chan đi học ở trường mới thế nào? Mời các bạn đón mua sách...

TRƯỜNG MỚI

Đến trước cổng trường mới, Tôt-tô-chan dừng lại. Cổng trường cũ là những cột xi măng chắc chắn, có để tên trường bằng chữ to. Còn cổng trường này chỉ là 2 cột ngắn có cành lá trồi lên.

-Chiếc cổng này sẽ còn lớn lên – Tôt-tô-chan nói – Có thể nó còn lớn cao hơn cả những cây cột mắc dây điện thoại.

Rő ràng "2 cột cổng trường" là hai gốc cây còn rễ. Khi đến gần hơn Tôt-tô-chan phải ngóai đầu sang 1 bên để đọc tên trường vì cái biển đề tên trường bị gió thổi lệch đi.

"Tô-mô-e Ga-ku-en"

Khi Tôt-tô-chan sắp sửa hỏi mẹ "Tô-mô-e" nghĩa là gì thì em thoáng nhận ra một cái gì ở đằng xa làm em cứ tưởng như em đang ở trong giấc mơ. Em ngồi thụp xuống nhòm qua bụi cây để nhìn cho rő hơn, và em không thể tin vào mắt mình nữa.

-Mẹ ơi, có đúng một con tàu kia không mẹ? Kia kìa, ở trong sân trường ấy!

Để làm phòng học, nhà trường đã tận dụng sáu toa tầu bỏ không. Một trường học trên một con tàu! Điều này đối với Tôt-tô-chan giống như một giấc mơ thật.

Cửa sổ của các toa tầu long lanh trong ánh nắng mai. Nhưng đôi mắt của cô bé má hồng nhìn chúng qua bụi cây còn long lanh hơn thế nữa!
Về Đầu Trang    
Xem lý lịch thành viên Gửi tin nhắn    

CON THÍCH TRƯỜNG NŔY

Một lúc sau Tôt-tô-chan kêu lên sung sướng chạy về phía "trường học con tàu". Em gọi mẹ:

-Mẹ ơi, mau lên! Chạy lên tàu đi, nó vẫn còn đang đứng yên đấy!

Bà mẹ giật mình vội chạy lao theo con. trước đây bà ở trong đội bong rổ nên chạy nhanh hơn và túm đựơc Tôt-tô-chan khi em sắp sửa bước lên cửa.

-Con chưa vào đươc đâu – bà mẹ vừa nói vừa giữ em lại – Các toa tàu này là những phòng học, con chưa được nhận vào trường. Nếu con thật sự muốn đựơc vào học ở trường, thì con phải ngoan, lễ phép với thầy hiệu trửong. Bây giờ hai mẹ con mình chuẩn bị đến gặp thầy đi, và nếu mọi chuyện đều tốt đẹp thì con sẽ được nhận vào học. Con có hiểu không?

Tôt-tô-chan vô cùng thất vọng vì không đựơc lên con tàu ngay, nhưng em cũng hiểu tốt hơn hết là nghe lời mẹ.

-Vâng ạ - em trả lời. Sau đó Tốt-tô-chan nói tiếp. – Con rất thích trường này.

Hình như mẹ muốn nói, vấn đề đâu phải là chuyện con thích hay không thích trường này, mà là thầy hiệu trưởng có thích con hay không kìa. Bà không túm áo Tôt-tô-chan nữa. Bà cầm tay em và chuẩn bị bước vào văn phòng thầy hiệu trưởng.

Tất cả các toa tầu đều yên lặng vì giờ học đầu tiên đã bắt đầu. Bao quanh cái sân truờng nhỏ bé có những thảm hoa rực rỡ màu đỏ và vàng, là một hàng cây thay vì bức tường.

Văn phòng của thầy hiệu trưởng không phải là một toa xe mà ở bên trên một bãi đất cao hình bán nguyệt, có bảy bậc thang lát đá để bước lên.

Tôt-tô-chan buông tay mẹ ra, rồi chạy lên các bậc. Bỗng em quay ngoắt lại làm mẹ suýt nữa đâm sầm vào em.

-Chuyện gì thế hở con? – Bà mẹ hỏi, lo sợ rằng Tôt-tô-chan có thể đổi ý về trường này.

Đứng ở bậc thềm cao hơn mẹ, cô bé nói nghiêm trang:

-Người mà con sắp gặp nhất định là một trưởng tàu, mẹ nhỉ?

Người mẹ vốn tính kiên nhẫn nhưng đồng thời lại rất thích đùa. Bà áp má Tôt-tô-chan vào má mình và hỏi:

-Tại sao con lại nói vậy?

Tôt-tô-chan trả lời:

-Mẹ nói rằng ông ấy là thầy hiệu trưởng, nhưng nếu ông có con tàu này thì ông cũng là trưởng tầu chứ!

Bà mẹ phải thừa nhận rằng việc trường này sử dụng những toa xe lửa cũ để làm phòng học là điều khác thường. Nhưng bà không có thời gian giải thích nữa. Bà chỉ nói:

-Sao con không hỏi thẳng ông ấy? Vả lại thế cha con thì sao? Cha con chơi đàn vĩ cầm lại có những mấy chiếc đàn, nhưng nhà mình có trở thành một cửa hàng bán vĩ cầm đâu?

-Không, nhà mình không phải là cửa hang bán vĩ cầm – Tôt-tô-chan trả lời và lại nắm lấy tay mẹ.

PHẦN GIỚI THIỆU CỦA TÁC GIẢ

Viết về trường Tô-mô-e và ông Sô-sa-ku Kô-ba-y-a-si, người sáng lập và điều hành trường này, là một trong những điều từ lâu tôi rất muốn làm.

Tôi không hư cấu một tình tiết nào. Tất cả đều là những sự kiện đã diễn ra và may thay, tôi nhớ được khá nhiều. Ngoài việc muốn ghi lại những sự kiện này, tôi còn muốn chuộc lại một lời hứa không được thực hiện. Như tôi đã kể lại trong một chương của cuốn sách, khi còn là một cô bé, tôi có trịnh trọng hứa với ông Kô-ba-y-a-si rằng, khi lớn lên tôi sẽ xin dạy ở trường Tô-mô-e. Rő ràng đấy là một lời hứa mà tôi đã không thể làm tròn. Vì vậy, thay vào đó tôi xin cố gắng làm cho mọi người biết rằng ông Kô-ba-y-a-si là người như thế nào, tình thương yêu to lớn của ông đối với trẻ em và việc ông đã tiến hành giáo dục các em ra sao.

Ông Kô-ba-y-a-si mất năm 1963. Nếu ông còn sống đến ngày nay, chắc chắn sẽ còn nhiều điều để ông có thể kể cho tôi nghe. Khi viết cuốn sách này, tôi nhận thấy nhiều tình tiết là những kỷ niệm hạnh phúc thời thơ ấu của tôi và, trong thực tế, đó là những hoạt động mà ông đã vạch ra một cách thận trọng để đạt được những kết quả nhất định. Tôi tự nhủ chắc chắn đó phải là điều mà ông Kô-ba-y-a-si hằng suy nghĩ. Hay, thật đáng quý biết bao khi biết rằng ông đã nghĩ về việc đó. Với mỗi một khám phá mới, tôi càng hết sức nhạc nhiên – cảm động và biết ơn ông sâu sắc.
Riêng tôi, tôi không thể đánh giá hết câu ông thường nói với tôi "Em biết không, em thật là một cô bé ngoan" đã giúp tôi vươn lên như thế nào. Nếu tôi không đến trường Tô-mô-e và không gặp ông Kô-ba-y-a-si thì rất có thể tôi sẽ bị mệnh danh là "một cô bé hư", đầy mặc cảm và nhút nhát.
Năm 1945 trường Tô-mô-e bị phá huỷ trong trận oanh tạc của không quân vào Tô-ky-ô. Ông Kô-ba-y-a-si xây dựng trường này bằng tiền riêng, do vậy việc xây dựng lại đòi hỏi phải có thời gian. Sau chiến tranh, trên mảnh đát cũ, thành lầp cơ sở hiện nay là Khoa Giáo dục trẻ em của trường Đại học Âm nhạc Ku-ni-ta-chi. Ông cũng đã dạy thể dục nghệ thuật ở đó và cũng đã hỗ trự cho việc thành lập Trường Tiểu học Ku-ni-ta-chi. Ông qua đời ở tuổi sáu mươi chín, chưa kịp một lần nữa, mở lại ngôi trường lý tưởng của mình.

Tô-mô-e Ga-ku-en là một địa điểm nằm ở phía tây nam Tô-ky-ô, cách ga xe lửa Gi-y-u –gao-ka, trên tuyến đường Tô-ky-ô-kô, ba phút đi bộ. Nơi đây hiện nay là siêu thị Pê-a-xốc và bến đỗ xe. Một hôm tôi đi đến đó, hoàn toàn vì sự luyến tiếc quá khứ, chứ tôi đã biết rő rằng ở đấy chẳng còn gì gọi là dấu tích của trường và mảnh đất của nó. Tôi lái xe chầm chậm đi qua bến đỗ xe, nơi trước đây là những phòng học gồm có các toa tàu và sân chơi của trường. Khi nhìn thấy chiếc xe của tôi, người phụ trách bến đỗ xe kêu lên: "Cô không thể lái xe vào đó được đâu, không thể vào được đâu! Bến hết chỗ rồi".

Dường như tôi muốn nói: "Tôi có muốn đỗ xe đâu, tôi chỉ muốn nhớ lại những kỷ niệm". Nhưng anh ta làm sao có thể hiểu được. Thế là tôi lại tiếp tục lái xe đi và một nỗi buồn mênh mang xâm chiếm lòng tôi, khiến nước mắt tôi cứ trào ra trên đôi má.

Tôi biết chắc chắn rằng trên thế gian này có nhiều nhà giáo giỏi – những con người có những lý tưởng cao và có tình thương yêu to lớn đối với trẻ em – mơ ước mở những trường học lý tưởng. Và tôi cũng biết rằng để thực hiện được những ước mơ này người ta phải trải qua biết bao khó khăn gian khổ. Ông Kô-ba-y-a-si đã mất nhiều năm nghiên cứu, trước khi mở trường Tô-mô-e vào năm 1937, và trường này đã bị thiêu hủy năm 1945, sự tồn tại của nó thật quá ngắn ngủi.


Tôi tin rằng thời kỳ tôi ở đó chính là lúc nhiệt tình của ông Kô-ba-ya-a-si đã đạt đến đỉnh cao và các kế hoạch của ông đang độ nở hoa rực rỡ. Giá như không có chiến tranh hẳn sẽ có biết bao em nhỏ đã được ông chăm sóc và giáo dục; tôi buồn lòng trước sự mất mát nói trên.


Trong cuốn sách này, tôi cố gắng miêu tả các phương pháp giáo dục của ông Kô-ba-y-a-si . Theo ông, tất cả trẻ em bẩm sinh vốn tốt đẹp, và bản chất đó rất dễ bị môi trường xung quanh cùng những ảnh hưởng xấu của người lớn phá hoại. Mục đích của ông là khám phá "bản chất" của các em và phát triển nó, để giúp các em trở thành những con người với những phẩm chất riêng.


Ông Kô-ba-y-a-si đánh giá cao tính hồn nhiên và muốn để cho các đặc tính của trẻ em được phát truển càng tự nhiên càng tốt. Ông cũng rất yêu thiên nhiên. Mi-y-ô-chan, con gái ông, nói với tôi rằng khi còn nhỏ cha cô thường dắt cô đi bộ và nói: "Chúng ta hãy đi tìm các nhịp điệu trong thiên nhiên".


Ông thường dẫn cô đến bên một cây cổ thụ, chỉ cho cô biết các cành lá đung đưa trong gió như thế nào; ông cũng nói cho cô biết mối quan hệ giữa lá, cành và thân cây; lá cây đung đưa khác nhau là tuỳ theo tốc độ của gió. Họ đứng im quan sát những hiện tượng như vậy, và khi không có gió họ cứ đứng ngữa mặt lên trời, kiên trì đợi chờ một làn gió thoảng đến. Không những họ chỉ đứng để quan sát gió mà còn quan sát cả những dòng sông. Hai cha con cô cũng thường ra bên bờ con sông Ta-ma gần đó để ngắm nhìn nước chảy. Cô gái nói với tôi rằng, hai cha con cô không bao giờ cảm thấy mệt mỏi khi làm những việc đó.


Đến đây bạn đọc có thể băn khoăn tự hỏi làm sao các nhà chức trách Nhật Bản, trong thời chiến lại có thể cho phép một trường tiểu học khác thường, nơi việc học tập được tiến hành trong bầu không khí tự do như vậy tồn tại. Ông Kô-ba-y-a-si rất ghét sự khoa trương ầm ĩ, và thậm chí trước chiến tranh ông không cho ai được chụp ảnh hoặc tuyên truyền về tính khác thường của trường ông. Có thể, đó là một lý do tại sao ngôi trường nhỏ với gần năm mươi học sinh tránh được sự chú ý của các nhà chức trách và tiếp tục được phát triển. Một lý do khác: ông Kô-ba-y-a-si là một nhà giáo được Bộ Giáo dục đánh giá cao.


Hằng năm cứ đến mồng ba tháng Mười một, một ngày trong chương trình "Những ngày thể thao tuyệt diệu", mọi học sinh của trường Tô-mô-e bất kể đã tốt nghiệp vào thời gian nào, lại kéo nhau về đền Ku-hon-bút-su dự hội trường. Tuy giờ đây tất cả chúng tôi đã ở tuổi ngoại bốn mươi – rất nhiều người trong chúng tôi đã xấp xỉ năm mươi – vả đã có con có cháu, chúng tôi vẫn gọi nhau bằng những tên cúng cơm. Những buổi tụ họp này là một trong những di sản hạnh phúc mà ông Kô-ba-y-a-sk đã để lại cho chúng tôi.


Thực ra tôi đã bị đuổi ra khỏi trường tiểu học đầu tiên. Tôi không nhớ nhiều về trường đó – mẹ tôi có kể cho tôi nghe về những người hát rong và về trường đó. Tôi khó có thể tin rằng mình đã bị đuổi học. Liệu tôi có thực sự hư đốn đến mức đó không? Tu nhiên, cách đây năm năm, khi tôi tham gia vào một chương trình biểu diễn trên màn hình buổi sáng, tôi được giới thuệu với một người biết tôi lúc đó. Bà chính là giáo viên của lớp bên cạnh lớp tôi. Tôi đã chết lặng đi trước điều bà nói:


"Cô học ngay bên cạnh phòng tôi", bà nói "và khi tôi có việc đi đến phòng giáo viên, tôi thường thấy cô cứ phải đứng ở ngoài hành lang vì bị phạt. Khi tôi đi qua, cô thường níu tôi lại, hỏi tại sao người ta bắt cô đứng đó và cô đã làm điều gì sai trái. Có một lần cô hỏi tôi: "Cô giáo có thích những người hát rong không?:. Tôi không biết phải cư xử với cô ra sao, và cuối cùng, hễ muốn đến phòng giáo viên, tôi phải nhòm ra trước, nếu thấy cô đứng ở ngoài hành lang thì tôi tránh không đi. Cô chủ nhiệm lớp cô thường kể với tôi về cô trong phòng giáo viên. Cô ấy nói: "Tôi chẳng hiểu vì sao em ấy lại như vậy". Chính vì vậy mà trong những năm sau này khi thấy cô xuất hiện trên màn hình, tôi nhận ra ngay tên cô. Thời gian cách đây đã lâu rồi , song tôi vẫn nhớ như in khi cô học lớp một".


Có đúng là người ta đã bắt tôi đứng ở hành lang không? Tôi không nhớ rő và rất ngạc nhiên. Song chính và giáo mái tóc hoa râm với khuôn mặt phúc hậu, với dáng dấp còn trẻ trung kia, người đã chịu khó đến tham dự chương trình biểu diễn trên màn hình buổi sáng ấy, cuối cùng đã làm cho tôi tin rằng thực sự tôi đã bị đuổi học.


Đến đây tôi lại muốn bày tỏ lòng biết ơn chân thành đối với mẹ tôi vì bà đã không kể cho tôi biết điều đó, mãi cho đến ngày sinh nhật lần thứ hai mươi của tôi.


"Con cò biết tại sao con phải chuyển trường tiểu học không?" Có một hôm mẹ tôi hỏi như vậy. Khi thấy tôi trả lời: "Con không biết ạ" thì bà tiếp tục nói một cách rất thản nhiên rằng: "Chỉ vì con bị đuổi học".


Ngày ấy bà hoàn toàn có thể nói: "Con sẽ trở thành người như thế nào đây? Con đã bị đuổi học. Nếu người ta lại đuổi con ra khỏi trường tiếp theo thì con sẽ đi đâu?".


Nếu mẹ tôi nói với tôi như vậy trong ngày đầu tiên khi tôi bước chân vào cổng trường Tô-mô-e Ga-ku-en thì tôi sẽ cảm thấy bất hạnh và lo lắng biết chừng nào. Và nếu vậy thì cổng trường rợp bóng cây cùng những phòng học toa tàu sẽ chẳng có thể làm tôi phấn khởi. Thật may thay tôi đã có một người mẹ như mẹ tôi.


Sau chiến tranh, chỉ còn lại vài tấm ảnh chụp tại trường Tô-mô-e. Trong số đó chỉ có những tấm ảnh chụp khi tốt nghiệp là đẹp nhất. Học sinh lớp cuối cấp thường đứng ở các bậc lên xuống trước cửa phòng họp để chụp ảnh. Nhưng mỗi lần thấy học sinh tốt nghiệp xếp hàng và gọi nhau "Mau lên, chụp ảnh", thì học sinh các lớp khác cũng muốn chen vào và thế là bấy giờ không thể nào chỉ ra ai là những học sinh của lớp tốt nghiệp.


Chúng tôi thường có những cuộc thảo luận sôi nổi về chủ đề này trong các buổi họp mặt. Ông Kô-ba-y-a-si không bao giờ nói gì vào những dịp chụp ảnh này. Có lẽ ông nghĩ rằng tốt nhất là có những hình ảnh sống động của mọi người trong trường, hơn là một bức tranh tốt nghiệp chính thức. Giờ đây xem lại, những tấm ảnh này quả là rất tiêu biểu cho trường Tô-mô-e.
Còn bao điều khác nữa tôi có thể viết về trường Tô-mô-e. Nhưng tôi sẽ rất vui mừng nếu tôi có thểù làm cho mọi người hiểu rằng cớ sao thậm chí một cô bé như Tốt-tô-chan, khi chịu những ảnh hưởng đúng đắn của người lớn, lại có thể trở thành một người biết sống hòa hợp với mọi người khác.


Sô-sa-ku Kô-ba-y-a-si, người có nhiều cảm hứng và có tầm nhìn xa đã thành lập nhà trường tuyệt vời này, sinh ngày 18 tháng 6 năm 1893, tại một vùng nông thôn ở phía tây bắc Tô-ky-ô. Thiên nhiên và âm nhạc là những nhứ mà ông yêu thích nhất. Lúc còn nhỏ ông thường ra đứng trên bờ sông gần nhà, với dãy núi Ha-ru-na ở phía xa, và tưởng tượng dòng nước chảy cuồn cuộn là một dàn nhạc và ông là "nhạc trưởng".


Là con út trong một gia đình nông dân khá nghčo có sáu người con, ông đã phải làm trợ giáo sau khi học xong tiểu học. Tuy nhiên, để làm được việc, ông phải có những chứng chỉ cần thiết, và để có những thừ đó ông phải cố gắng vượt bực bằng một tài năng phi thường. Ngay sau đó ông đã giành được chỗ dạy tại một trường tiểu học ở Tô-ky-ô. Ở đâ ông đã kết hợp việc giảng dạy với việc nghiên cứu âm nhạc và chính điều đó đã giúp ông thực hiện được khát vọng mà ông hằng ấp ủ. Oâng đã vào học trong Khoa Giáo dục âm nhạc, thuộc nhạc viện đầu tiên của Nhật Bản – nay là Trường Đại học nghệ thuật và âm nhạc Tô-ky-ô. Khi tốt nghiệp, ông trở thành giáo viên dạy nhạc tại trường tiều học Xây-kây. Trường này do ông Ha-ru-gi Na-ka-mu-ra sáng lập. Ông là một con người tuyệt diệu luôn luôn tin rằng giáo dục tiểu học là bậc giáo dục quan trọng nhất đối với trẻ em. Ở đây ông Ha-ru-gi chủ trương tổ chức những lớp ít học sinh với chương trình tự do để giúp các em phát triển những phẩm chất tốt đẹp của cá nhân và phát huy tính tự trọng. Việc học tập được tiến hành vào các buổi sáng. Buổi chiều dành để đi dạo thu thập cây cỏ, tập vẽ, tập hát hay nghe các bài thuyết trình của thầy hiệu trưởng. Ông Kô-ba-y-a-si chịu ảnh hưởng rất lớn các phương pháp của ông Ha-ru-gi Na-ka-mu-ra, và sau này ông đã xây dựng một loại chương trùnh tương tự ở trường Tô-mô-e.


Trong thời gian dạy nhạc ở đây ông Kô-ba-y-a-si đã viết một vở ca kịch cho trẻ em, để học sinh trình diễn. Vở ca kịch của ông đã để lại một ấn tượng sâu sắc trong tâm hồn nhà công nghiệp I-oa-xa-ki – một thành viên trong gia đình có công ty thương mại Mít-su-bi-si khổng lồ. Nhà đại tư bản I-oa-sa-ki đã đỡ đầu cho nền nghệ thuật – giúp đỡ Kô-xca Y-a-ma-da, nhà soạn nhạc lão thành của Nhật và tài trợ cho nhà trường. Sau đó nhà đại tư bản I-oa-xa-ki còn cung cấp kinh phí để cử ông Kô-ba-y-a-si sang châu Âu nghiên cứu các phương pháp giáo dục.


Ông Kô-ba-y-a-si ở châu Âu hai năm từ 1922 đến 1924. Trong thời gian này ông thường đến thăm các trường và cùng với Ę-mi-lơ Giắc-cơ Đan-crô-dơ nghiên cứu môn thể dục nghệ thuật ở Pa-ri. Khi trở về nước, cùng với một người khác, ông thành lập Trường mẫu giáo Xây-giô. Ông Kô-ba-y-a-si thường nhắc nhở các cô mẫu giáo đừng gò ép các cháu vào những khôn mẫu định trước. "Hãy để các cháu phát triển tự nhiên", ông nói "Đừng cản trở khát vọng của các cháu. Ước mơ của các cháu lớn hơn mơ ước của các cô". Trước đó chưa có một trường mẫu giáo nào như thế ở Nhật Bản.


Năm 1930, ông Kô-ba-y-a-si lại đi Châu Âu để nghiên cứu thêm một năm nữa. Cùng với Đan-crô-dơ ông đã đi quan sát ở nhiều nơi và đi đến quyết định sẽ mở trường riêng của ông khi trở về Nhật Bản.


Ngoài việc mở trường Tô-mô-e Ga-ku-en năm 1937, ông còn thành lập Hội thể dục nghệ thuật Nhật Bản. Nhiều người nhớ tới ông như là người truyền bá thể dục nghệ thuật ở Nhật Bản và ghi nhận công lao của ông trong việc xây dựng Trường Đại học Aâm nhạc Ku-ni-ta-chi sau chiến tranh. Chỉ còn lại vài người trong chúng tôi trực tiếp vận dụng các phương pháp dạy học của ông, và thật đáng buồn là ông đã qua đờ trước khi có thể xây dựng một trường nữa giống như trường Tô-mô-e. Khi trường này bị thiêu cháy, ông đã hình dung ra một trường khác tốt hơn. Bất chấp sự rung chuyển bởi bom đạn xung quanh, ông vẫn hỏi với vẻ sảng khoái: "Sắp tới, chúng ta sẽ xây dựng loại trường học như thế nào đây?".


Tất nhiên Mi-y-ô-chan và các bạn cùng trường Tô-mô-e cũng đã giúp tôi rất nhiều. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn ông kây-kô I-oa-mô-tô, người biên tập bản tiếng Nhật là người luôn luôn nói: "Chúng ta phải làm cho cuốn sách này trở thành một cuốn sách hay thật sự". Tôi có ý định chọn nhan đề tiếng Nhật từ một thành nhữ phổ biến từ nhiều năm nay đề cập đến những con người ở bên lề cửa sổ, có nghĩa là người ta đang ở trên mép cửa hay sắp bị đẩy ra ngoài giá lạnh. Tuy tôi thường phải đứng ở bên cửa sổ ngoài sự mong muốn để nhìn những người hát rong, tôi thực sự cảm thấy mình đã bị đẩy "ra ngoài cửa sổ" tại trường học đầu tiên đó – bị xa lánh và chịu sự lạnh lùng. Đầu để của cuốn sách ngoài những ý nghĩa đó còn có thêm một ý nghĩa này nữa: cửa sổ của hạnh phúc, cuối cùng đã mở ra trước mắt tôi, tại trường Tô-mô-e!


Trường Tô-mô-e không còn nữa. Có lẽ không gì có thể làm cho tôi vui sướng hơn nếu biết rằng khi đọc cuốn sách này, trường đó sẽ sống lại trong tâm trí các bạn.
Tô-ky-ô, 1982

Chuyện này thích hợp cho các ông bố - bà mẹ trẻ đây. Còn mình thì không biết bao giờ mới dùng...... Hihi.
Thôi bao giờ dùng thì vô đây đọc lại.
Mà bao giờ định đánh con vì tội nghịch bẩn ( giống bố mình ngày xưa từng đánh mình ) thì phải đọc lại đoạn Thầy hiệu trưởng và công trình "múc ....tìm...... "  yêu thích mới có thể tha thứ cho bọn trẻ con được. Còn bây giờ thì " Cháu ơi, ra đây cô(chú) yêu nhưng đừng ........ làm gì (bẩn bẩn cô/chú) đấy nhé!"

Không hẳn, chuyện này không đơn thuần là dùng cho các ông bố-bà mẹ, đây là câu chuyện của các nhà giáo dục. Và mình đọc mấy lần vẫn thấy hay. Hôm trước có nói chuyện với cậu bạn từ khoa tiếng Nhật, nói đây là một trong những tác phẩm kinh điển của văn học Nhật Bản. Mình cũng thấy truyện này thật tuyệt.

Mình cũng biết nó là trong những tác phẩm tuyệt vời của Nhật từ khi nó mới ra đời, cũng đi tìm hiểu về tác giả, cũng suy nghĩ rất nhiều và đã chảy ....... nước mắt ở một số đoạn trong lần đọc đầu tiên. Nhưng mình nghĩ nếu nó thấm nhuần vào những ông bố bà mẹ (đặc biệt là những ông bố bà mẹ luôn muốn con mình kiểu "VƯƠNG TỬ HÓA RỒNG") thì nó mới thực sự là một tác phẩm kinh điển mang ý nghĩa xã hội lớn lao. Bởi:
Thứ nhất, chúng ta vẫn tự hỏi trong cùng một lớp học, cùng các thầy cô (các nhà giáo dục) như nhau, với những chỉ số IQ sai lệch không đáng kể thì ý thức học tập, ý thức kỷ luật và kết quả thì lại có thể khác nhau rất xa, chưa kể đến sau này cũng thành những con người rất khác nhau. Đó còn bởi các em đó chịu một môi trường giáo dục khác có tác động rất lớn, đó là gia đình. Đây chính là ngôi trường các em vào học sớm nhất và thời gian học lâu nhất bởi một số em thậm chí đã lớn và nhận thức được môi trường này không tốt thì cũng không thể lựa chọn một trường học tốt hơn.
Thứ hai, nếu câu chuyện thực sự chỉ là câu chuyện của các nhà giáo dục thì chắc chắn bạn đã thu hẹp đi rất nhiều ý nghĩa của nó. Nếu bạn rất thích nó, đọc nó nhiều lần và vấn thấy rất hay, nhưng bạn không phải là người trong ngành giáo dục, và cuối cùng với bạn đó chỉ hoàn toàn là cảm nhận hay và thích, còn thực sự bạn đã đứng ngoài câu chuyện. Và mỗi người đọc không trong ngành giáo dục đều chỉ đứng ngoài câu chuyện thì sao có thể gọi nó là kinh điển được.

Tôi không phải là một người trong ngành giáo dục, càng không biết là câu chuyện đã thành tác phẩm kinh điển của Nhật, bởi lần đầu tôi đọc nó (khoảng cuối những năm 90 thế kỷ trước thì phải) thì nó mới chỉ được coi là một tác gây xôn xao dư luận Nhật). Tôi chỉ đơn giản thấy câu chuyện hay, giản dị, dễ đọc và thấy mình có thể học hỏi được rất nhiều ở nó. Vậy là nghĩ rằng nếu mỗi người đọc nó cũng thấy nó có cái đáng học hỏi, có thể giúp đỡ mình, dù rất nhỏ trong quá trình nhận thức thì lúc ấy nó mới thực sự tuyệt vời và xứng đáng là một tác phẩm kinh điển. Bởi thực sự đây là một câu chuyện kể của một tác giả không chuyên nghiệp, nó không kinh điển về mặt nghệ thuật mà kinh điển về ý nghĩa xã hội.
Tuy nhiên, đây chỉ là suy nghĩ của cá nhân tôi, nhận thức ý nghĩa giáo dục của câu chuyện dưới góc nhìn của một người không phải là nhà giáo. Cũng như theo cá nhân tôi thì câu chuyện "thích hợp" cho các ông bố bà mẹ trẻ chứ không phải là câu chuyện của các ông bố bà mẹ trẻ.

Xin lỗi bạn TNDviec ạ!
Thứ nhất, tớ có bảo vệ quan điểm của tớ hay có ghê gớm như cậu nnghĩ thật không? Tó xin lỗi nếu ý kiến của tớ làm bạn khó chịu. May mắn cho bạn nhờ... Hìhì vì tớ không ...quen cậu, và cũng bởi vậy cậu 'không có cơ hội' ... bị tớ bắt nạt, hoặc bị phải phù hợp với sự những quan điểm bảo thủ của tớ. Chú mừng cậu đấy!
Thứ hai, đây là phần diễn đàn văn học, bởi vậy cậu chỉ nên bày tỏ quan điểm của cậu về tác phẩm thôi, hoặc quan điểm của cậu có thống nhất hay không thống nhất với người khác về góc độ nào đó của tác phẩm. Đừng lấy nó làm chỗ để nhận xét về cá nhân người này hay người khác.
Cám ơn!

Thứ nhất, dù có quen cậu cậu cũng khó "có cơ hội bắt nạt tớ". Đây là diễn đàn có thể trình bày quan điểm, có thể bình luận, và bình luận luôn nhận xét của người khác được chưa cậu, hii và ...không có mục 'Thứ hai' đâu vì nếu có thứ 2 thì tớ cũng củ chuối như cậu à! Đối với tớ chỉ một là một và hai là hai thôi và đã chuối thì cũng phải chuối nhất thôi.

ủa. sao truyện này anh Sao post ngắn thế nhở, em nhớ em đọc trong sách nó dài lém cơ mà!! hix hix

nhưng công nhận truyện này hay thật, đọc thix ơi là thix!!

tiếp tục....

THẦY HIỆU TRƯỞNG

Thấy hai mẹ con Tôt-tô-chan bước vào phòng, một ông già rời ghế đứng dậy.


Mái tóc ông lưa thưa, mấy chiếc răng đã bị gãy, nhưng vẻ mặt ông vẫn hồng hào. Người ông không cao lắm, đôi vai và đôi cánh tay vạm vỡ, Ông ăn mặc gon gàng, trong bộ comlê đen có cả áo gi-lê.


Sau khi cúi đầu chào vội vã, Tôt-tô-chan phấn chấn hỏi luôn:
- Thưa bác, bác là thầy hiệu trưởng hay là trưởng tàu ạ?


Bà mẹ ngượng quá, nhưng bà chưa kịp nói gì thì ông giáo đã vừa cười vừa trả lời:
- Bác là thầy hiệu trưởng của trường này,


Tôt-tô-chan rất hài lòng:
- Ôi cháu rất vui, - em nói, - vì cháu muốn được bác giúp đỡ. Cháu thích học trường của bác.


Thầy hiệu trưởng đưa cho em cái ghế rồi quay sang nói với bà mẹ:
- Bây giờ bà có thể về nhà được rồi đó. Tôi muốn nói chuyện với Tôt-tô-chan.


Tôt-tô-chan hơi lúng túng một chút, nhưng rồi em cảm thấy có thể nói chuyện với ông hiệu trưởng.
- Vâng, tôi xin gửi cháu lại cho bác – bà mẹ mạnh dạn nói rồi bước ra và khép cửa lại.


Thầy hiệu trưởng kéo ghế ngồi đối diện với Tôt-tô-chan. Khi hai bác cháu ngồi gần lại với nhau, thầy nói:
- Nào bây giờ cháu hãy kể cho bác nghe về cháu đi! Cứ kể với bác bất cứ chuyện gì mà cháu thích.


"Bất cứ chuyện gì mà cháu thích ư?" Tôt-tô-chan cứ tưởng rằng bác ấy sẽ hỏi và em sẽ trả lời. Nên khi thầy hiệu trưởng nói vậy, Tôt-tô-chan rất phấn khởi và em bắt đầu ngay. Chuyện của em hơi lộn xộn một chút, nhưng em kể rất say sưa. Em kể cho thầy hiệu trưởng nghe về con tàu chở hai mẹ con em đến đâu chạy nhanh đến mức nào; em đề nghị bác soát vé nhưng bác ấy không cho em giữ lại vé.


Chuyện cô chủ nhiệm lớp em trước đây rất xinh đẹp ra sao; chuyện về tổ chim nhạn về chú chó Rốc-ky màu nâu của nhà em, nó có thể làm mọi trò; chuyện em hay ngậm kéo hồi học mẫu giáo và cô giáo thường khuyên em cẩn thận kẻo đứt lưỡi; nhưng rồi em vẫn cứ ngậm; chuyện em thường hay phải vắt mũi vì nếu để thò lò sẽ bị mẹ mắng; chuyện cha em bơi rất giỏi lại còn có thể lao đầu xuống nước lặn một hơi. Em kể rất say sưa. Thầy hiệu trưởng luôn miệng cười, gật đầu và nói:
- Rồi sau đó thì sao?


Tôt-tô-chan rất vui mừng, em tiếp tục kể mãi. Nhưng rồi em chẳng còn gì để kể nữa. Em ngồi im, cố nặn ra một chuyện gì đó.
- Cháu còn gì kể cho bác nghe nữa không? thầy hiệu trưởng hỏi.


"Bây giờ mà dừng lại thì ngượng quá". Tôt-tô-chan tự bảo. Đây là dịp may tuyệt vời. Tôt-tô-chan vắt óc suy nghĩ. Em không hiểu có còn gì để kể nữa không? Bỗng em nảy ra được một ý.


Em có thể kể về bộ quần áo em đang mặc. Hầu hết quần áo của em đều do mẹ may nhưng riêng bộ quần áo này lại mua ở cửa hàng. Quần áo của em thường xuyên rách rất to. Mẹ chẳng bao giờ hiểu tại sao quần áo em lại rách như vậy. Thậm chí chiếc quần sợi bông màu trắng của em đôi khi cũng có những chỗ rách nhỏ. Em giải thích cho thầy hiệu trưởng biết quần áo em bị rách là em thường chui rào bọc quanh vườn của những gia đình khác, hoặc khi em đào bới dưới những đám dây kẽm gai ở những lô đất trống. Em nói, sáng nay khi soạn quần áo mặc đến trường em mới biết tất cả những thứ do mẹ may đề rách toạc, thành ra em phải mặc bộ quần áo do mẹ mua. Đây là bộ quần áo sợi pha len kẻ ô vuông đỏ thẫm cen màu xám. Bộ quần áo này không đến nỗi tồi lắm nhưng mẹ em chê những bông hoa màu đỏ thêu trên cổ là không đẹp.


- Mẹ cháu không thích kiểu cổ này, - vừa nói Tôt-tô-chan vừa bẻ cổ áo lên cho thầy hiệu trưởng xem.


Sau đó dù có vắt óc suy nghĩ em cũng chả còn gì để kể cho thầy hiệu trưởng nghe nữa. Đúng lúc đó thầy hiệu trưởng đứng dậy đặt bàn tay to và ấm áp lên đầu em, rồi nói:
- Rất tốt, từ giờ cháu là học sinh của trường này.


Em nhớ mãi câu nói này của thầy hiệu trưởng. Và lúc đó Tôt-tô-chan cảm thấy lần đầu tiên trong đời em đã được gặp một người mà em thực sự quý mến. Từ trước đến nay chưa có ai bỏ một thời gian dài đến như vậy để nghe em kể chuyện. Trong lúc nghe em kể chuyện thầy hiệu trưởng không hề ngáp một lần nào, thầy cũng không tỏ ra buồn chán mà ngược lại rất thích thú nghe em kể một cách say sưa.


Tôt-tô-chan chưa biết tính thời gian nhưng em cũng cảm thấy là lâu lắm. Nếu em biết tính, chắc em sẽ vô cùng kinh ngạc và biết ơn thầy hiệu trưởng. Vì hai mẹ con em đến trường lúc tám giờ, sau khi em kể hết chuyện và lúc thầy hiệu trưởng nói rằng em sẽ là học sinh của trường này, ông nhìn vào chiếc đồng hồ bỏ túi và nói:
- A, đã đến giờ ăn trưa rồi,


Như thế là thầy hiệu trưởng nghe em kể chuyện vừa đúng bốn tiếng đồng hồ!


Trước đó cũng như từ đó về sau chưa có một người lớn nào chú ý lắng nghe Tôt-tô-chan trong một thời gian dài như vậy. Mặt khác, kể cả mẹ em cũng như cô giáo chủ nhiệm đề kết sức ngạc nhiên là một đứa bé mới bảy tuổi như em đã có thể tìm đủ mọi chuyện để kể liên tục trong bốn giờ liền.
Tất nhiên lúc đó Tôt-tô-chan không hề có ý nghĩ là em bị duổi học và người ta chẳng biết còn cách nào để giải quyết việc này. Tính sôi nổi tự nhiên có phần hơi đãng trí của em làm em càng thêm hồn nhiên. Nhưng em cảm thấy rằng người ta thấy em hơi khác và có phần hơi kỳ lạ so với những đứa trẻ khác. Tuy nhiên, thầy hiệu trưởng lại làm cho em cảm thấy yên tâm, đầm ấm và hạnh phúc. Em muốn mãi ở bên thầy.


Đó là cảm tưởng của Tôt-tô-chan về thầy hiệu trưởng Sô-sa-ku Kô-ba-y-a-si trong ngày đầu tiên gặp mặt. Và, may thay, cảm tưởng của thầy giáo về em cũng là như vậy.

Thầy hiệu trưởng dẫn Tôt-tô-chan đến thăm nơi ăn trưa. Ông giải thích:

- Chúng ta không ăn trưa ở trên tàu mà ăn ở phòng họp!

Phòng họp ở trên khu đất cao mà trước đó em đã phải leo vài bậc đá mới lên đến nơi.Ở đấy hai thầy trò thấy các bạn khác đang kéo bàn ghế ầm ĩ xếp thành một vòng tròn. Đứng ở góc phòng, Tôt-tô-chan níu lấy áo thầy hiệu trưởng và hỏi:

- Thưa thầy, các bạn khác đâu ạ ?
- Tất cả chỉ có ngần này học sinh thôi, -Ông trả lời.
- Tất cả ngần này thôi ư ? -Tôt-tô-chan không thể tin được. Vì tất cả chỉ bằng học sinh của một lớp ở trường khác. -Thưa thầy, toàn trường chỉ có khoảng năm mươi học sinh thôi ạ?
- Ừ, tất cả chỉ có thế, -thầy hiệu trưởng nói.

Tôt-tô-chan nghĩ, mọi chuyện ở trường này đều khác so với trường cũ.

Lúc mọi người đã ngồi vào bàn, thầy hiệu trưởng liền hỏi các em có đem theo những thứ lấy từ biển lên và những thức có trên đất liền hay không?

- Có ạ, -tất cả đồng thanh trả lời và bắt đầu mở những hộp đựng thức ăn trưa khác nhau ra.
- Nào, thử xem các em có những gì, -thầy hiệu trưởng vừa nói vừa đi vòng quanh nhìn vào hộp thức ăn của các em trong lúc học sinh cười nói vui vẻ.

"Buồn cười thật", Tôt-tô-chan nghĩ. "Mình chả hiểu thầy hỏi những thứ gì lấy từ biển lên và những thứ có trên đất liền là gì cả". Trường này lạ thật. Buồn cười thật. Chưa bao giờ em nghĩ bữa ăn trưa ở trường lại nhộn đến thế. Ý nghĩ ngày mai em sẽ ngồi vào một trong những cái bàn này và đưa cho thầy hiệu trưởng xem "những thứ lấy từ biển lên và những thứ đưa từ rừng về" làm Tôt-tô-chan vô cùng phấn khởi, cứ muốn nhảy cẫng lên vì sung sướng.

Khi đi kiểm tra các hộp đựng thức ăn của học sinh, đôi vai thầy hiệu trưởng tắm trong ánh nắng buổi trưa êm dịu.

Tôt-tô-chan bắt đầu đi học

Sau khi nghe thầy hiệu trưởng noí: "Bây giờ cháu là học sinh của trường naỳ", Tôt-tô-chan cảm thấy khó lòng đợi đến sáng mai. Trước đây chưa bao giờ em mong mau đến ngày hôm sau như vậy. Sáng sáng mẹ thường phải mỏi miệng mới kéo em ra được khỏi giường. Nhưng hôm đó em dậy sớm hơn mọi người, tự mặc quần aó, rồi đeo cặp sách lên lưng, ngồi đợi.
Nhân vật dậy đúng giờ nhất trong nhà là Rôc-ky -con chó becgiê, nó theo dői hành vi hơi khác lạ của Tôt-tô-chan một cách nghi ngaị. Nhưng sau khi vươn vai, nó lại ngồi sát bên em, đợi chờ một điều gì đó sắp xảy ra.
Mẹ em có rất nhiều việc phải làm. Bà vừa chuẩn bị bữa sáng cho Tôt-tô-chan vừa chuẩn bị cho em hộp cơm trưa trong đó có "những thứ lấy từ biển lên và những thứ có trên đất liền". Mẹ còn buộc vào cổ Tôt-tô-chan tấm thẻ lên tàu được bọc bằng ni-lông.


- Hãy ngoan nghe con, -người cha tóc rối bù nói với em như vậy.

- Tất nhiên ạ, -Tôt-tô-chan đi giaỳ, mở cửa, rồi quay lại cúi đầu lễ phép chào tạm biệt mọi người.

Khi thấy Tôt-tô-chan bước đi, nước mắt cứ dâng đầy trên đôi mắt người mẹ. Thật khó lòng tin được rằng một cô bé hoạt bát, nhanh nhẹn đi học rất ngoan và phấn khởi như vậy lại vừa mới bị đuổi học. Bà mẹ tha thiết cầu mong sao cho lần này mọi chuyện sẽ được tốt lành.


Nhưng liền sau đó bà bỗng giật mình khi thấy Tôt-tô-chan vừa tháo tấm thẻ lên tàu và đeo nó vào con Rôc-ky. "Ôi lạy chuá...", bà mẹ lo lắng suy nghĩ, nhưng bà quyết định không nói một câu naò, mà hãy cứ đợi xem chuyện gì sẽ xảy ra.


Sau khi Tôt-tô-chan đeo tấm thẻ lên tàu vào cổ con Rôc-ky, em ngồi xuống và nói với nó:


- Đằng ấy thấy không? Tấm thẻ này không hợp với đằng ấy chút naò!
Tấm thẻ bị kéo lê trên mặt đất vì sợi dây buộc quá daì.

- Đằng ấy hiểu không? Đây là thẻ của tớ, ứ phải của đằng ấy. Đằng ấy không thể lên tàu được đâu. Nhưng tớ sẽ hỏi thầy hiệu trưởng và bác soát vé xem họ có cho đằng ấy đến trường không nhé!

Rôc-ky rất chú ý lắng nghe, hai tai giỏng lên. Nó ngáp dài sau khi liếm liếm vào tấm thẻ.

- Con tàu lớp học không chạy đâu nên tớ thấy đằng ấy không cần phải có vé lên taù. Nhưng hôm nay đằng ấy phải ở nhà, chờ tớ về nhé.

Rôc-ky thường đi theo Tôt-tô-chan đến tận cổng trường rồi sau đó mới quay về. Tất nhiên là hôm nay nó cũng mong được làm như vậy.

Tôt-tô-chan tháo tấm thẻ đeo ở cổ con Rôc-ky ra rồi thận trọng đeo vào cổ mình. Một lần nữa em tạm biệt cha, mẹ.

Sau đó Tôt-tô-chan chạy đi không thčm ngoaí đầu laị. Chiếc cặp sách đập bồm bộp vào lưng em. Con Rôc-ky vui vẻ chạy bên em.

Con đường đến nhà ga cũng gần bằng con đường đến trường cũ, vì vậy Tôt-tô-chan đã gặp lại những con cún, những chú mčo và cả những bạn cùng lớp trước đây.

Liệu mình có nên khoe tấm thẻ lên tàu với họ hay không nhỉ? Tôt-tô-chan đắn đo, nhưng em không muốn đến chậm nên em quyết định không khoe vào hôm đó, vội vã đến trường.

Khi thấy Tôt-tô-chan rẽ phaỉ, về hướng nhà ga, chứ không rẽ trái như thường lệ, con Rôc-ky dừng lại và nhìn quanh một cach lo lắng. Đến cổng nhà ga rồi, Tôt-tô-chan chạy lại với con Rôc-ky đang đứng vẻ hoang mang.

- Tớ không đến trường cũ nữa đâu, bây giờ tớ đến trường mới cơ.
Tôt-tô-chan áp má mình vào mặt con Rôc-ky. Đôi tai nó có mùi hôi hôi, nhưng, như mọi ngày đối với em, đây lại là mùi quen thuộc dễ chiụ.

- Bai bai- em nói và leo lên các bậc thềm dẫn vào nhà ga, sau khi giơ tấm thẻ lên tàu cho người soát vé xem. Con Rôc-ky gầm gừ khe khẽ và đứng nhìn mãi cho đến khi không còn thấy Tôt-tô-chan đâu nữa.

Lớp học trên con tàu


Khi Tôt-tô-chan đến cửa toa tàu mà thầy hiệu trưởng đã nói là phòng học của em, cả lớp chưa có bạn nào đến cả. Đây là loại toa tàu kiểu cổ, cửa có tay kéo. Người ta phải nắm chặt lấy nó kéo mạnh về phía bên phaỉ, bằng cả hai tay. Tôt-tô-chan nhìn vào bên trong toa, trống ngực đập rộn ràng, vẻ mặt đầy xúc động: "Ôi!".


Ngồi học ở đây sẽ giống như đang trong một chuyến đi dài, cứ đi mãi, đi mãi. Phía trên cửa sổ vẫn còn những giá để hành lý. Chỉ có khác là ở phía đầu toa treo một bảng đen. Và thay cho hai hàng ghế dọc là những bộ bàn ghế học sinh xếp ngang hướng về phía trước. Mọi thứ khác đều vẫn còn nguyên như cũ, trừ những sợi dây da để nắm tay. Tôt-tô-chan bước vào và ngồi xuống chỗ của một bạn nào đó. Những chiếc ghế gỗ ở đây cũng giống như ở trường cũ, nhưng tiện lợi hơn và em thấy có thể ngồi ở đây suốt ngày được. Tôt-tô-chan vô cùng phấn khởi. Em rất thích trường này và quyết định ngày nào cũng đến trường, kể cả ngày nghỉ.


Tôt-tô-chan nhìn qua cửa sổ. Em biết rằng con tàu đang đứng yên tại chỗ, nhưng hình như nó đang chuyển động, phải chăng vì những bông hoa và những khóm cây trên sân trường cứ rung rinh lay động trước gió đã cho em cái cảm giác kia?


- Thú vị thật! -cuối cùng Tôt-tô-chan reo lên như vậy. Sau đó, áp mặt vào cửa sổ, em nghĩ ra vài câu hát như vẫn thường làm mỗi khi em phấn khởi.


"Vui mừng vui,
Là em vui mừng vui!
Sao em vui?
Vì..."


Vừa lúc đó có một bạn bước vào, một bạn gái. Bạn ấy lấy vở và hộp bút ra khỏi cặp rồi để lên bàn. Sau đó bạn kiễng chân để cặp lên giá. Bạn ấy cũng để túi đựng giày lên đó. Tôt-tô-chan không hát nữa và em cũng bắt chước làm như vậy. Sau đó, lại một bạn trai vào lớp. Bạn ấy đứng từ ngoài cửa và quăng cặp sách lên giá cứ như thế, là một cầu thủ bóng rổ. Chiếc cặp nảy lên và rơi xuống sàn. "Ném tồi quá", bạn ấy vừa nói vừa nhặt chiếc cặp lên ngắm để ném tiếp. Lần này chiếc cặp nằm gọn trên giá. "Ném tài thật", em reo lên. Nhưng ngay sau đó, em lại nói: "Không, vẫn còn tồi lắm", khi em trườn trên bàn mở cặp lấy vở và hộp bút chì ra. rő ràng bạn ấy đã ném trượt trong lần ném đầu tiên.


Cuối cùng chỉ có chín học sinh trong toa tàu. Các em là học sinh lớp một của trường Tô-mô-e Ga-ku-en.


Các em sẽ cùng nhau đi trên chuyến tàu này.

Bài học ở trường Tô-mô-e

Đến học ở trong toa xe tưởng đã là chuyện khác rồi, vậy mà cách sắp xếp chỗ ngồi ở đây cũng kỳ lạ nốt. Ở trường học khác sinh được bố trí ngồi một chỗ cố định. Nhưng ở đây các em được phép ngồi bất kỳ chỗ nào mà các em thích trong các buổi học.


Sau một lúc suy nghĩ và nhìn quanh Tôt-tô-chan quyết định ngồi cạnh bạn gái đến sau em sáng nay vì bạn ấy mặc chiếc váy có thêu con thỏ tai daì.
Tuy nhiên, điều kỳ lạ nhất ở trường này lại chính là các bài học.


Thông thường ở các trường khác thời khóa biểu sắp xếp theo từng bộ môn, ví dụ, sau tiết tiếng Nhật là tiết toán... Nhưng ở trường này lại hoàn toàn khác. Trong giờ đầu cô giáo ghi toàn bộ các đề bài và những câu hỏi của các môn học trong ngày lên bảng. Sau đó, cô noí: "Bây giờ các em có thể bắt đầu bất kỳ môn nào mà các em thích".


Như vậy là học sinh có thể bắt đầu bằng môn tiếng Nhật, môn toán hay bất kỳ một môn nào đó cũng được. Em nào thích văn thì có thể làm văn, em nào thích môn lý thì có thể thử nghiệm đun sôi một chất nào đó trong chiếc bình thót cổ trên chiếc đčn cồn, như vậy những tiếng nổ nhỏ rất có thể sẽ xảy ra trong bất kỳ phòng học nào.


Phương pháp dạy học này giúp giáo viên theo dői học sinh từ lớp thấp đến lớp cao - hiểu rő hứng thú của từng em cũng như cách suy nghĩ và đặc điểm của mỗi em. Đây là một phương pháp lý tưởng giúp giáo viên thực sự hiểu học sinh của mình.


Về phần học sinh, các em thường rất muốn được bắt đầu bằng môn học mà các em thích nhất. Và thực tế, các em có cả một ngày để xoay xở với các môn mà mình không thích, có nghĩa là ở chừng mực nào đó các em cũng đã tự giải quyết được các vấn đề naỳ. Việc học tập hầu như hoàn toàn chủ động và học sinh có thể gặp, trao đổi với giáo viên bất kể lúc nào khi cần. Giáo viên cũng có thể đến với học sinh, nếu muốn, và giải thích bất kỳ một vấn đề nào cho đến khi các em hiểu thật cặn kẽ. Sau đó học sinh được giao thêm bài tập làm ở nhà. Đây là phương pháp nghiên cứu theo đúng nghĩa của nó, và điều đó có nghĩa là không một học sinh nào ngồi lơ đãng trong lúc thầy nói và giải thích.


Học sinh lớp một chưa đủ trình độ tự học một mình, song mặc dù vậy, các em vẫn được phép bắt đầu bằng bất kỳ môn học nào mà các em thích.
Có em chép lại bảng chữ caí, một số em khác vẽ tranh, em thì đọc sách, lại có một số em tập thể dục mềm deỏ. Bạn gái ngồi cạnh Tôt-tô-chan đã biết hết các chữ cái và lần lượt ghi vào vở. Tất cả đều mới mẻ nên lúc đầu Tôt-tô-chan hơi lo lắng và không biết phải làm gì.


Đúng lúc đó, một bạn trai ngồi phía sau em đứng dậy cầm quyển vở đi lên bảng để hỏi thầy một điều gì đó. Cô giáo ngồi bên chiếc bàn cạnh bảng đen , đang giải thích cho một học sinh khác. Tôt-tô-chan không nhìn quanh phòng học nữa, hai tay chống cằm, em dán mắt vào lưng bạn trai đang đi lên bảng. Bạn ấy kéo lê đôi chân và toàn thân lắc lư một cách đáng sợ. Lúc đầu Tôt-tô-chan tưởng bạn ấy cố tình làm như vậy, nhưng ngay sau đó em hiểu ra rằng bạn ấy không thể làm khác được.


Tôt-tô-chan tiếp tục theo dői khi người bạn kia về chỗ. Bốn mắt nhìn nhau. Bạn ấy mỉm cười, Tôt-tô-chan cũng vội vàng mỉm cười đáp laị. Khó khăn lắm cậu bé mới ngồi được vào chỗ của mình, Tôt-tôchan quay lại hỏi:


- Tại sao bạn lại đi như vậy?
Bằng một giọng dịu dàng, cậu bé trả lời nhỏ nhẹ:
- Mình bị bại liệt.
- Bại liệt? - Tôt-tô-chan nhắc laị, vì từ xưa đến nay chưa bao giờ em nghe đến từ này.
- Đúng, bại liệt, -cậu bé thì thầm, -không phải chỉ có chân mình bị liệt mà cả tay mình nữa. -Bạn ấy giơ tay lên. Tôt-tô-chan nhìn vào cánh tay trái của bạn. Những ngón tay dài co quắp và gần như dính vào nhau.
- Người ta không có cách nào để chữa cho bạn à? -Tôt-tô-chan hỏi vẻ lo lắng. Bạn ấy không trả lời, Tôt-tô-chan cảm thấy ngượng ngùng và lấy làm tiếc là đã hỏi bạn câu đó. Nhưng rồi cậu bé noí:
- Tên mình là Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mô-tô. Còn tên đằng ấy là gì?
Tôt-tô-chan mừng rỡ khi nghe giọng nói vui vẻ của cậu bé rồi nó to:
- Tên mình là Tôt-tô-chan.


Thế là Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mô-tô và Tôt-tô-chan đã làm quen với nhau.
Mặt trời đốt nóng không khí trong toa. Ai đó đã mở cánh cửa sổ ra. Một làn gió xuân trong lành ùa vào trong xe hất tung mái tóc của đám trẻ.
Buổi học đầu tiên của Tôt-tô-chan tại trường Tô-mô-e bắt đầu như vậy đó.

Thức ăn của biển và của đất

Giờ ăn trưa đã tới - giờ phút mà Tôt-tô-chan hằng mong đợi. Đây là lúc để các bạn giới thiệu "những thức ăn của biển và của đất".

Thầy hiệu trưởng nói câu đó để diễn tả một bữa ăn đủ thành phần dinh dưỡng. Thay cho cách nói "Phải luyện cho con em chúng ta ăn được mọi thức ăn" hoặc "Yêu cầu các bậc phụ huynh cho con em mình ăn trưa đủ chất dinh dưỡng", thầy hiệu trưởng trường này kêu gọi các bậc cha mẹ hãy cho thêm vào khẩu phần ăn trưa của học sinh "những thức ăn của biển và của đất".

"Những thức ăn của biển " là hải sản như cá, cu, tôm, tép, hàu, sò, v.v.... Còn "những thức ăn của đất" là nông sản – ví dụ như cơm, rau, quả, thịt lợn, thịt bò, thịt gà ...

Bà mẹ Tôt-tô-chan rất quan tâm đến vấn đề này. Bà nghĩ hiếm có một thầy hiệu trưởng nào có thể diễn đạt khẩu phần ăn có đầy đủ dinh dưỡng một cách đơn giản đến như vậy. Điều thú vị là chỉ cần lựa chọn một trong hai loại đó là việc làm bữa ăn trưa trở nên đơn giản hơn. Ngoài ra thầy hiệu trưởng còn nói rő rằng không ai phải lo nghĩ quá nhiều, hay phải mất nhiều công sức để đạt cho được hai yêu cầu đó. Nông sản ở đây có khi chỉ là một quả trứng tráng, và hải sản có khi chỉ là một lát cá ngừ kho. Hoặc đơn giản hơn chỉ cần món tảo biển đại diện cho "đại dương", và món dưa ngâm dấm thay cho "những sản phẩm của đất".

Hôm trước, trong lúc Tôt-tô-chan đang mải theo dői một cách thčm muốnbữa ăn trưa của các bạn mình, thì thầy hiệu trưởng đến, và xem tất cả các hộp cơm trưa.
- Cháu có những thức ăn của biển và của đất không? – ông vừa hỏi vừa kiểm tra từng hộp một. Thật vui khi nhận mặt những thức ăn mà các bạn "đưa từ biển lên và lấy từ đất liền".

Có những trường hợp vì mẹ quá bận, nên thức ăn mang theo chỉ có thức ăn của biển hoặc của đất. Nhưng không sao. Khi thầy hiệu trưởng đi kiểm tra, vợ ông cũng đi theo, ngực đeo một chiếc tạp dề trắng, hai tay cầm hay cái xoong. Nếu thầy dừng lại trước mặt một học sinh nào đó và nói "biển" thì lập tức bà vợ ông gắp ngay hai viên chả cá từ chiếc xoong "biển" ra cho em đó. Ngược lại nếu ông nói "đất" thì lập tức bà vợ ông lại gắp ngay những miếng khoai tây rán từ chiếc xoong "đất" ra cho.
Ở đây không còn một ai muốn nói rằng em không thích chả cá, hay nghĩ rằng một bữa ăn trưa ngon phải như thế nào, hay bữa ăn trưa tồi là như thế nào. Sự quan tâm chủ yếu của các em ở chỗ thức ăn của các em có đủ cả hai yêu cầu về biển và về đất hay không. Và nếu chỉ có vậy thì niềm vui của các em đã được thỏa mãn, các em rất phấn khởi.

Khi bắt đầu hiểu được "những thức ăn của biển và của đất" là thế nào rồi, Tôt-tô-chan thấy lo sợ, không hiểu bữa ăn trưa mà mẹ em đã chuẩn bị một cách rất vội vã sáng nay, có được chấp nhận hay không. Nhưng khi mở hộp ra em thấy thức ăn trưa của em thật là tuyệt vời và em cố giữ để khỏi thốt ra những từ "tuyệt, tuyệt, tuyệt quá!".

Thức ăn trưa của Tôt-tô-chan gồm có trứng rán vàng, đậu xanh, đen-bu màu nâu và buồng trứng cá thu màu hồng. Thức ăn đủ màu sắc trông như một vườn hoa.

- Đẹp quá - thầy hiệu trưởng nói.
Tôt-tô-chan hơi run run:
- Mẹ cháu nấu ăn giỏi lắm, - em nói.
- Đúng, đúng, - thầy hiệu trưởng trả lời. Sau đó thầy chỉ vào món đen-bu (ruốc cá) và hỏi: - Đây là món gì? Nó là thức ăn của biển hay là của đất?

Tôt-tô-chan nhìn món ăn này, rất phân vân không hiểu thuộc loại nào. Nó có màu của đất như vậy rất có thể nó là của đất. Nhưng em không dám chắc điều đó.
- Cháu không biết ạ, - em nói.
Sau đó thầy hiệu trưởng hỏi cả lớp:
- Các em có biết đen-bu từ đâu ra không nào, từ biển hay từ đất?
Dừng lại một lúc để suy nghĩ, một số em reo lên:
- Từ đất ạ.
Nhưng không em nào biết chắc chắn.
- Thôi được, thầy sẽ kể cho các em nghe - thầy hiệu trưởng nói. – Den-bu là thức ăn lấy từ biển lên.
- Tại sao ạ? - Một cậu bé hỏi.
Đứng ở giữa vòng tròn bàn ghế, thầy hiệu trưởng giải thích:
- Den-bu là thịt cá lọc bỏ xương, rang nhỏ lửa sau đó nghiền nhỏ và nêm gia vị vào.
- Ôi! – Các em kêu lên. Sau đó một vài em đề nghị được xem món ruốc cá của Tôt-tô-chan.
- Tất nhiên là được, - thầy hiệu trưởng nói.

Và thế là cả lớp xúm vào xem món ruốc cá của Tôt-tô-chan. Chắc chắn có em đã biết den-bu là gì rồi, nhưng vẫn cứ thích xem và cũng có bạn muốn xem món den-bu của Tôt-tô-chan có khác gì món đó của nhà em không. Quá nhiều bạn nhìn em, tới mức, Tôt-tô-chan ngại rằng những sợi ruốc có thể bay mất.

Tôt-tô-chan hơi hoảng sợ trong bữa ăn trưa đầu tiên đó, nhưng nhộn thật. Thú vị biết bao nhiêu khi hiểu được "hải sản" và "nông sản" là gì. Em cũng đã hiểu thêm được rằng den-bu làm từ cá. Và mẹ em đã nhớ bỏ vào hộp cơm trưa của em những thức ăn của biển và những thức ăn của đất. Cuối cùng mọi chuyện đều tốt đẹp, em hài lòng nghĩ như vậy.

Tôt-tô-chan đặc biệt phấn khởi khi bắt đầu ăn những món ngon miệng do mẹ em làm.

"Nhai cho kỹ"

Thông thường bắt đầu bữa ăn người ta hay nói: "I-ta-da-ki-ma-su" có nghĩa là xin mời. Nhưng ở trường Tô-mô-e Ga-ku-en thì khác, bắt đầu bữa ăn lại là một bài hát. Thầy là một nhạc sĩ và thầy sáng tác một "bài hát đặc biệt để hát trước lúc ăn trưa". Thực ra thầy chỉ viết lời và dựa vào nhạc điệu của một bài dân ca nổi tiếng "khoan, khoan, dô khoan" mà thôi. Lời của bài hát do thầy hiệu trưởng sáng tác và như thế này:

Nhai, nhai, nhai cho kỹ
Những gì bạn ăn.
Nhớ nhai cho kỹ, nhai cho kỹ
Cơm, rau, cá, thịt chúng ta ăn.

Chỉ sau khi hát xong, các em mới nói "I-ta-da-ki-ma-su".
Lời của bài hát rất hợp với giai điệu của bài "khoan, khoan, dô khoan", đến mức sau đó nhiều năm có học sinh vẫn coi đó là bài hát để hát trước khi ăn.

Có thể thầy hiệu trưởng do đã gẫy mất mấy chiếc răng nên mới sáng tác bài hát này. Nhưng thực ra ông luôn luôn nhắc các em phải ăn chậm, nhai kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện vui vẻ. Và như vậy có thể ông sáng tác bài này là cốt để nhắc nhở các em.

Sau khi cất cao giọng hát, tất cả các em đều nói xin mời, "I-ta-da-ki-ma-su", và ngồi vào ăn "những thức ăn của biển và của đất".

Phòng họp yên lặng trong chốc lát.

Cuộc dạo chơi ở trường

Sau bữa trưa, trước khi trở lại lớp học, nơi cô giáo đang đợi, Tôt-tô-chan cùng các bạn vui chơi trên sân trường.

- Sáng nay các em rất chịu khó học tập- cô nói - vậy chiều nay các em muốn làm gì nào?Tôt-tô-chan chưa kịp suy nghĩ là nên làm gì thì cả lớp đã đồng thanh:
- Đi dạo ạ.
- Đồng ý, - cô đáp lại, và tất cả bọn trẻ chạy lao ra ngoài.

Tôt-tô-chan thường đi dạo cùng cha em và con Rốc-ky. Em rất hồi hộp vì chưa bao giờ nghe nói đến một cuộc đi bộ ở trường. Tuy nhiên vì em rất thích đi dạo nên em không thể đợi được.

Mãi sau này em mới nhận ra rằng, nếu buổi sáng các em chịu khó hoàn thành tất cả các công việc do giáo viên ghi lên bảng, thì buổi chiều các em sẽ được đi dạo. Tất cả đều như vậy, dù là học sinh lớp một hay lớp sáu.

Chín học sinh lớp một với cô chủ nhiệm đi giữa, cùng ra khỏi cổng và bắt đầu men theo con suối. Hai bên bờ suối là những rặng anh đào vừa nở hoa. Những cánh đồng hoa mù tạc vàng trải dài hút tầm mắt. Con suối từ lâu đã không còn nữa, thay vào đó là những tòa nhà và cửa hàng mọc lên kín cả khu vực. Ngày xưa hầu hết vùng Gi-y-u-gao-ka này là những cánh đồng.

- Chúng ta sẽ đi đến đền Ku-hon-but-su, - cô bé mặc áo có thêu con thỏ nói. Tên cô bé đó là Sac-kô-chan.

- Lần trước chúng em nhìn thấy một con rắn ở dưới áo - Sac-kô-chan nói. – Sân đền có một cái giếng cổ, ở đó có lần một ngôi sao đã sa xuống, người ta kể như vậy.

Vừa đi các em vừa ríu rít nói về những điều mà các em ưa thích. Bầu trời màu xanh rợp cánh bướm bay.

Sau khi đi bộ mười phút, cô giáo dừng lại. Cô chỉ vào mấy bông hoa vàng và nói:
- Các em hãy xem những bông hoa mù tạt này. Các em có biết tại sao hoa lại nở rộ rực rỡ như thế này không.

Cô giải thích về phấn hoa đực và nhụy hoa cái trong lúc các em sà xuống hai bên đường xem hoa. Cô nói với các em biết ong bướm cũng đã giúp cho hoa thụ phấn như thế nào. Sự thực bướm và ong rất bận rộn với công việc này.

Sau đó cô giáo lại tiếp tục đi, tất cả các em ngừng xem hoa và đứng dậy. Có bạn nào đó nói:
- Trông chúng giống như những khẩu súng ngắn! Có đúng không nào?
Tôt-tô-chan không nghĩ như vậy, nhưng cũng như các bạn khác, em tin rằng phấn hoa đực và nhụy hoa cái là rất quan trọng.
Đi bộ thêm mười phút nữa, các em đến một công viên đầy cây xanh. Công viên này bao quanh đền Ku-hon-but-su. Vào đến sân đền, các em tỏa ra khắp nơi.

- Bạn có muốn xem giếng sao sa không? - Sac-kô-chan hỏi và Tôt-tô-chan đồng ý, chạy theo ngay.

Thành giếng trông như bằng đá, cao đến ngực các em; có nắp đậy bằng gỗ, các em mở nắp và nhìn xuống. Lòng giếng tối om, Tôt-tô-chan chỉ có thể nhìn thấy một vật tựa một tảng bê tông nhỏ hay một hòn đá, chẳng có gì giống ngôi sao lấp lánh như em tưởng tượng. Sau khi nhìn một hồi lâu, em hỏi;
- Bạn đã nhìn thấy ngôi sao chưa?
- Chẳng thấy gì cả! – Sac-kô-chan lắc đầu trả lời.
Tôt-tô-chan không hiểu tại sao ngôi sao không tỏa sáng.
- Có thể là nó đang ngủ, - em nói sau một lúc suy nghĩ.
- Sao cũng ngủ à? - Sac-kô-chan hỏi, hai mắt trợn tròn.
- Tớ nghĩ sao ngủ vào ban ngày và thức dậy vào ban đêm để chiếu sáng, - Tôt-tô-chan nói nhanh vì em không dám tin là mình nói đúng.

Sau đó các em tập hợp nhau lại và đi vòng quanh sân đền. Các em phá lên cười khi thấy hai bức tượng hở bụng của hai ông hộ pháp ở hai bên cổng đền. Các em sợ hãi nhìn bức tượng Phật đứng ở đại sảnh trong cảnh tranh tối tranh sáng. Các em ướm thử chân mình vào cái dấu chân to in trên đá mà người ta bảo là dấu chân của Ten-ga một con yêu tinh mũi dài. Các em đi bách bộ quanh ao và nói chuyện với những người đang bơi thuyền. Các em nhảy lò cò trên bãi đá cuội đen bóng loáng quanh các nấm mộ. Mọi thứ đều mới đối với Tôt-tô-chan, và em cứ kêu lên vẻ kinh ngạc trước mỗi điều em vừa phát hiện.

- Đến giờ phải về rồi! – cô giáo nói, khi mặt trời bắt đầu lặn. Và các em đi về trường, theo con đường nằm giữa những cánh đồng hoa mù tạc và những cây anh đào.

Trong lúc đi chơi các em không thể nhận ra rằng những cuộc đi dạo này, thời gian vui chơi rảnh rỗi của các em, trong thực tế lại là những bài học quý giá về khoa học, lịch sử và sinh học.

Tôt-tô-chan bắt đầu làm quen với tất cả các bạn và em có cảm giác đã biết các bạn từ lâu.
- Ngày mai chúng ta lại đi dạo nhé, - em nói với các bạn như vậy trên đường trở về.
- Đồng ý, đồng ý, - các bạn vừa chạy nhảy vừa trả lời.

Những con bướm vẫn rộn rịp bay đi làm việc và bầu trời đầy tiếng chim hót líu lo. Trống ngực Tôt-tô-chan đập rộn ràng vì vui sướng.