Mồ côi

[tinhbanvatoi]

TRUYỆN NGẮN
   

Mồ côi

Phùng Phương Quý

Hoàn thành nghĩa vụ quân sự, về nhà được hơn tháng nay nhưng Mão loanh quanh ra vào, không làm giúp chú thím Tửu việc gì tử tế. Thấy thằng cháu vốn chịu thương chịu khó bỗng sinh tật như thế, ông Tửu chỉ vân vê bộ râu quai nón, không nói gì.

Một buổi tối, ông gọi Mão sang uống nước, Mão nem nép ngồi ghé đít ngoài mép phản, chờ đợi. Chẳng mấy khi chú Tửu gọi ngồi cho uống nước chung thế này.

Từ ngày bố mẹ còn, Mão đã sợ chú Tửu một phép, chỉ cần chú trợn mắt vểnh bộ râu ra là cu Mão sợ tè cả ra quần. Khi bố hy sinh ngoài mặt trận, mẹ đi bước nữa, Mão thành kẻ "sảy cha theo chú".

Thương cháu, ông Tửu nhất định không cho Mão theo bố dượng mà đem nó về nuôi từ năm Mão mười tuổi. "Thế nào ông hạ sĩ. Nghỉ ngơi 1 tháng đủ chưa? Bây giờ anh tính sao?" "Dạ... có gì mà tính ạ!".

Vẻ mặt ngờ nghệch của Mão làm ông Tửu khó chịu. Sao lại không có gì? Là đàn ông đã qua quân ngũ, giờ về địa phương nên có kế hoạch như thế nào chứ. Xin việc Nhà nước, hay ở nhà với chú thím? Hay cưới vợ? Tính đằng nào?

Mão ngồi đực mặt, tay mân mê mép chiếu, nhìn chăm chăm vào chiếc xe điếu của chú Tửu, lòng bộn rộn. Văn hóa thấp như vịt xin đi đâu? Đi công nhân cầu đường hay lâm nghiệp, thà ở nhà cày ruộng với chú còn hơn.

Hay là... mắt Mão chợt sáng lên. "Chú ạ! Cháu xin... cháu xin..." "Anh định thế nào cứ nói, tôi là bố anh cơ mà!". Mão nói như hụt hơi. "Cháu xin cưới vợ".

Thấy thằng cháu trán lấm tấm mồ hôi, tay níu chặt mép chiếu, ông Tửu phá lên cười "Tiên nhân nhà anh! Ngứa cựa rồi hử? Khá lắm!". Khói thuốc lào phả mù mịt vào mặt Mão, chú Tửu cười khơ khơ. "Thế có đám nào rồi à?".

Thấy chú vui vẻ, Mão mạnh dạn hẳn lên "Có rồi chú ạ. Con Tuất bên xóm Đa ấy" "Con nhà ai?" "Con bà Lạc ạ". à! Nhà ấy thì ông Tửu biết. Thời trẻ bà Lạc xinh gái nhất xã, chỉ tội số vất vả đường chồng con, ông Lạc mất sớm, một nách nuôi 2 con.

Thằng cả chắc có gia đình rồi, cô này chắc con út. Đổ chén nước chè vào lại ấm chuyên, ông Tửu dùng răng mở nút chai rượu bằng lá chuối khô rót một chén đầy.

Ngửa cổ làm một hơi. Được! Ngày mai đưa chú sang nhà nó xem tình hình thế nào. Mão hốt hoảng "Chú ơi, nhưng...". Không nhưng nhị gì cả! Bảo đi là đi. Mão toan cãi nhưng thấy chú trợn mắt, vểnh râu ra thì hốt quá, ngồi im.

Ông Tửu móc trong lưng quần ra chùm chìa khóa, mở cánh tủ li cổ, lôi ra chiếc khăn Phula cũ sọc xanh đỏ. Giữa chiếc khăn là bọc ni lon nhỏ, ông đưa cả cho Mão.

Một sấp tiền các loại, tờ cũ tờ mới được vuốt phẳng phiu, buộc dây nịt từng trăm một. Mai ra phố mua lấy bộ quần áo mới và đôi giày da. Mão đưa lại cho chú gói tiền.

"Thôi chú ạ! Quần áo bộ đội cháu còn 2 bộ mới, mua làm gì tốn tiền". "Phí thế nào. Tôi lại vả cho anh một cái bây giờ. Sang nhà người ta phải cho chững chạc.

Đi cày đi cuốc đâu mà mặc quần áo lính". Mão run run cất gói tiền vào túi. "Mà này, nó tuổi gì nhỉ?". "Nó 18 kém cháu 7 tuổi". Ông Tửu bấm đốt ngón tay nhẩm tính. Bỏ mẹ! Nó tuổi chó mày ạ.

Mão ngạc nhiên. "Nó tên là Tuất, chẳng là chó thì là gì hả chú!". "Thế anh cũng biết nó cầm tinh con chó à?" "Vâng!" "Tiên sư anh! Biết sao còn đâm mặt vào? Không nghe người ta bảo cắn nhau như chó với mèo à?".

Mặt Mão câng câng. Nó hiền lắm. Lại xinh đẹp nữa, chó Nhật ấy mà. Ông Tửu gắt "Thế nó là chó Đức thì chết cha mày chứ". "Chẳng bận gì chú ạ! Chó nào vào tay cháu cũng ngoan tất".

Ông Tửu lẩm nhẩm, đúng là cái dòng giống lỳ lợm. Thôi được! Tôi cũng chiều anh đấy. Sướng khổ cố mà chịu.

Tửu mua quần áo mới về, lôi chiếc xe đạp Thống Nhất cũ của chú ra lau lại, cả bộ khung tróc sơn cũng được bôi dầu luyn bóng loáng. Chú Tửu ngồi ngất ngưởng sau xe, hai tay nắm chặt chiếc yên.

Mão gò lưng đạp xe, mồ hôi lấm tấm lưng áo trắng. Quần màu tím than, áo trắng sơ vin, giầy da bóng lộn, trông anh chàng chững chạc hẳn lên. Nếu được bộ râu quai nón như chú thì còn oách nữa.

Ông Tửu thầm so sánh. Rồi ông Tửu chợt nhói trong lòng vì thương anh trai, nếu anh ấy còn sống nhìn thằng cu Mão trưởng thành thế này chắc sướng lắm.

Con đường đất đỏ chạy quanh co theo chân đồi cọ. Những cây cọ mới chặt tỉa lá, búp như những lưỡi gươm tua tủa chĩa lên trời. Con dốc nhỏ đổ xuống cánh đồng ngô đang trổ cờ, lắc lư gió và hoa ngô tím nhạt.

Mão buông phanh, phóng vùn vụt, miệng huýt sáo bài "Hành quân xa". Ông Tửu bỏ tay khỏi yên xe ôm cứng eo thằng cháu.Tiên sư cha nó định nắn gân ông già này hử.

Hồi đánh Mỹ, xe ô tô mất phanh lao xuống dốc Trường Sơn tao còn đếch sợ nữa là, cái dốc chó [em xin lỗi, em là người chửi bậy] này. Xe đạp liệng tránh một gốc cọ mọc chờm ra đường, loạng choạng suýt ngã. Mão phanh kít xe lại. Đến rồi chú ạ. Nhà nó đâu? Cái nhà thứ 2 kia ạ.

Nhìn cánh cửa đóng im ỉm, sân vắng hoe, ông Tửu chột dạ. "Anh báo cho họ hàng nhà nó chưa?" "Chưa ạ!" "Quân đầu đất! Sao lại làm ăn thế! Bây giờ ai người ta tiếp tao đây?" "Chú cứ giục như đốt pháo vào đít, cháu xoay thế nào kịp".

Thật chẳng ra thế nào. Anh coi tôi là trẻ con à? Tao thì vả cho một cái... Thấy chú gầm gừ trong họng, râu quai nón vểnh ra, Mão thấy bụng dưới tưng tức. Dựa xe vào bờ rào duối, anh chạy vội vào cái ngõ gần đấy.

Từ bụi chuối bước ra, chưa kịp kéo khóa quần, Mão nghe tiếng hồng hộc. Con chó Mực cộc đuôi, to tướng, không thèm sủa một tiếng mà nhe răng lao ra. Hoảng hồn Mão nhảy vội lên cành mít thấp bên cạnh.

Con chó mất đà mãi mới đứng lại được. Nó nhe răng dữ tợn quay lại. Mão đu cả hai chân lên như đánh võng. Con Mực nhìn chằm chằm vào cái mông tròn của kẻ đột nhập, lấy đà nhảy lên.

Mão ối một tiếng, thấy mông đau nhói. "Mực! Có vào ngay không". Tiếng con gái quát to, loẹt quẹt tiếng dép lê. Con Mực cúp đuôi chạy vào. "Ôi anh Mão, sao anh lại vào đây?". Mão cố nhịn đau buông tay nhảy xuống đất. Trước mặt anh là cô Đào, bạn thân của Tuất. "Anh đưa chú sang nhà Tuất, nhưng...".

Mão ngượng quá, đỏ mặt quay ra. Đào kêu lên. Chết, hượm đã anh. Cái quần của anh... Nhìn theo tay Đào chỉ, Mão thấy dưới mông quần mới bị rách toạc một miếng bằng bàn tay, hở cả quần lót bộ đội màu xanh lá cây. Mão cuống lên lấy tay bịt kín chỗ rách.

Ngoài kia ông Tửu giục. "Mão! Anh ngồi [em xin lỗi, em là người chửi bậy] trong vườn người ta à?". Đào thấy lo ngại cho anh chàng Mão hiền lành. Cô vội tháo chiếc kim băng gài túi áo đưa cho anh. "Anh cài chỗ rách lại, rồi buông áo ra ngoài là ổn thôi". Mão cố nèo Đào cùng sang nhà Tuất với mình. "Sang với tớ một tý. Ngượng quá".

Mẹ con cô Tuất cuống cà kê lên lo tiếp 2 ông khách bất đắc dĩ. Ông Tửu thấy sượng mặt quá. Không ý kiến trước, tự nhiên chú cháu đùng đùng vác mặt đến nhà đàn bà góa. Có khác gì đội thu thuế nông nghiệp của xã.

Cái thằng Cả đẫn chỉ biết ăn no vác nặng, không nghĩ gì đến thể diện gia đình. Bà mẹ Tuất rót ra chén nước chè loãng "Bác sang chơi đột ngột quá, mẹ con em chẳng chuẩn bị gì được".

Ông Tửu còn lúng túng hơn. "Thật xin lỗi bà vì đường đột thế này. Tôi cứ tưởng thằng Mão nó xin phép bà rồi. Biết cháu hay đi lại chơi bên này. Tôi sang xin phép bà...".

"Bác cứ dạy thế. Nhà tôi mẹ góa con côi, anh Mão hay đi lại thăm hỏi giúp đỡ quý hóa lắm. Chẳng biết hai cháu có ý gì với nhau không?". Ông Tửu giơ tay.

"Ấy chết! Là lỗi tại bên gia đình tôi không quán xuyến cháu tử tế. Thôi thì cùng làng cùng xã với nhau bà thật thông cảm tôi mới dám nói. Hai gia đình hoàn cảnh giống nhau, cũng đất liền dải, giếng liền mạch, bà cho phép cháu Mão qua lại như con cháu trong nhà.

Tuất xấu hổ giấu mặt sau lưng Đào. Mão ngồi dựa lưng vào tường, áp bên mông đau rát vào nền đất mát lạnh. Cô Đào mặt đỏ như hoa mười giờ, mắt long lanh nhìn Mão. Anh chàng còn nháy mắt ra hiệu với Đào.

Nhìn cảnh ấy, Tuất giật mình. Cái lão chết toi, định bắt cá hai tay à? Thảo nào lúc nãy thấy hai người đi từ trong ngõ nhà cái Đào ra. Cô vùng vằng đứng dậy, đi ra hiên. Mão không hiểu gì, cũng lập cập đi theo.

Tuất đứng dựa lưng vào cột hè, mặt đỏ phừng phừng.

Mão hỏi "Sao lại bỏ ra đây?" "Tôi ra đây cho 2 người tự nhiên". Mão ngơ ngác. Em bảo gì cơ? Còn giả vờ, đừng có cái kiểu bắt cá hai tay, người đâu mà bạc.

Mão chẳng hiểu mô tê, cũng nóng mặt. Cô bảo tôi là cái gì. Tuất mím môi để khỏi bật khóc. Người đâu mà bạc như vôi ấy. Thấy hai đứa cãi nhau bên ngoài, ông Tửu giận quá, xin phép bà Tuất bước ra.

Thấy Mão quần áo lôi thôi, ông tím mặt. "Tại sao ra nông nỗi này hử Mão?". Mão cuống cà kê "Dạ... tại con chó kia...". Tuất òa khóc. "Đấy chú xem. Chưa gì mà anh ấy đã bảo cháu là chó".

Đào vội kéo tay bạn, một tay lật áo Mão lên. Con nỡm, mày nhìn đây này. Lúc nãy con Mực nhà tao cắn anh ấy rách cả quần đấy. Ông Tửu nhìn cháu lắc đầu xót xa. Đã bảo rồi. Cái tuổi nó là xung khắc với chó, thế mà cứ lăn mãi vào.

Cưới vợ cho cháu xong, ông Tửu cảm thấy thanh thản phần nào. Ông đã thay anh lo liệu việc cả đời cho cháu. Không phải ông chỉ có hai mụn con gái đã lấy chồng xa, nên phải vun vén cho cháu để mong cậy nhờ lúc tuổi già, mà làm đúng nghĩa tình ruột thịt với người anh liệt sỹ, còn đời ông, trời còn cho sức khỏe lo gì không kiếm nổi bát cơm cho hai ông bà.

Nhưng cái việc hai vợ chồng Mão Tuất tuổi xung thì ông vẫn lo lắm.. Thằng cháu cục tính, lì lợm. Con Tuất nhanh nhẹn nhưng xem ra đanh đá, lắm lời.

Điều lo lắng của ông Tửu không thừa. Ngay sau đám cưới, dọn dẹp xong, hai đứa chui tọt vào buồng từ lúc trời chưa tối. Ông Tửu vê râu cười khẩy. Bố cái thằng ngựa non háu đá.

Chỉ vài hôm thôi con ạ, con Tuất không làm cho mày mắt nhắm mắt mở, vừa đi vừa lết, thì tao chớ kể làm người. Nhưng ông thấy chúng chí chóe với nhau mãi tên người này, người kia, những chục, những trăm gì gì.

Sáng hôm sau, con Tuất đưa cho ông gói tiền. "Chú ạ! Đây là tiền mừng đám cưới, cả thẩy bốn triệu tám. Chúng con gửi lại chú trang trải công việc xem thiếu đủ thế nào".

Ông Tửu mừng thầm, con dâu mới cũng biết ăn ở đây. Đến trưa, thấy hai đứa lại to tiếng với nhau. Con Tuất mắt đỏ hoe bỏ cơm đi nằm. "Vợ chồng chúng mày thế nào?".

Ông Tửu hỏi nhỏ thằng cháu. Mão phồng mồm "Nó mới vừa chân ướt chân ráo về nhà này mà láo, dám qua mặt chồng". "Nó có lỗi gì?". "Thì nó đem tất tiền mừng đám cưới đưa cho chú đấy thôi".

Râu ria ông Tửu lại dựng ngược. Thằng này gớm thật, cứ tưởng nó lành hiền. "Thế anh định dùng tiền ấy làm gì?". "Cháu định đưa cho chú cất đi". "Tưởng thế nào! Vợ anh đưa cho tôi rồi thôi".

Mão bảo vợ nó tự ý, tự quyền, không hỏi chồng lấy một câu. Giời ạ! Hết nước rồi, hai cái tuổi nó xung khắc là thế đấy. Việc không đâu cũng cãi nhau. Ông Tửu lắc đầu, râu quai nón quặp xuống.

Mấy tháng sau, vợ chồng nhà Mão xin ra ở riêng. Chuyện này thì đương nhiên rồi, hai vợ chồng sức dài vai rộng, tập lo liệu dần đi là vừa. Thế mà chúng cũng cãi nhau một trận.

Cậu con Tuất có mấy gian nhà bỏ không gần chợ thị trấn, có ý cho vợ chồng nhà Mão mượn, xem có buôn bán gì được thì ra mà làm. Mão đồng ý ngay, đùng đùng đòi ra chợ mở quán thịt chó.

Tuất không thích, nó muốn ở nhà ruộng nương giúp chú thím. "ở nhà mà lo làm ăn, anh ra chợ lại học hỏi những thói hư tật xấu". Mão nổi tính cục, giơ tay định tát vợ. Tuất chạy vào đứng cạnh chú, khóc thút thít.

Mão lỉnh mất. Hỏi ra nhẽ, ông Tửu lại động viên Tuất "Nếu làm ăn được vợ chồng bảo nhau ra ngoài ấy mà buôn bán con ạ, ở nhà trông vào mấy sào ruộng, đủ ăn là may lắm rồi. Tiền mừng đám cưới tao còn cất đây, mang đi mà làm vốn".

Mão giục vợ hỏi nhà ông cậu, rồi chuẩn bị mở quán thịt chó. Hồi đóng quân trên Hà Giang, anh học lỏm được cách chế biến dồi, dựa mận bằng cách cho hạt dổi và thảo quả vào thịt chó. Khách sành ăn ở thị trấn, chỉ ít bữa đã rủ nhau đến đều đều.

Chú Tửu ra quán cháu hôm khai trương, còn không hề bén mảng lần nào, dù ông rất thích uống rượu thịt chó. Đạp xe 2 cây số ra uống chén rượu, chẳng lẽ lại uống suông, mang tiếng quấy rầy các cháu. Thực lòng ông rất

lo cho thằng cháu, nó cục nhưng hiền lành, con vợ thì sắc sảo lắm miệng. Thằng đàn ông đã bị vợ cưỡi cổ thì nhục lắm, còn múa may được gì.

Mấy bà hàng xóm đi chợ về đưa cho ông Tửu gói thịt chó và chuyển lời cô cháu dâu nhắn chú ra nhờ chút việc. Nghe thế ông Tửu đã biết ngay vợ chồng nó đã có chuyện, nên buổi chiều đạp xe ra.

Mão đem ra mời chú đĩa thịt chó tổng hợp, chai rượu nếp. "Chú thấy thịt chó nhà cháu thế nào?". Mão cười nhăn nhở. Ông Tửu bảo: "Ngon! Nhưng hôm nay con Tuất nhắn tao ra có việc gì?".

Bị hỏi chặn họng, Mão len lén đi vào sau bếp, Tuất le te chạy đến "Chú nói hộ với nhà cháu bớt rượu đi. Dạo này anh ấy hư lắm, uống rượu như thần trùng.

Chú tính, ngày mổ ba bốn con chó, hai vợ chồng quay như chong chóng, thế mà khách đến mời chén rượu nào là cạn chén ấy. Hôm qua còn say rượu chửi cháu, rồi đập mất cái phích".

Ông Tửu không nói gì, ngậm chiếc tăm, chắp tay sau đít đi ra bếp. Mão đang lúi húi làm lòng chó. Mão! Dạ...?? Đận này anh giỏi hơn chú rồi, uống rượu xong dám đập cả phích cơ mà. Mão lúng túng.

Vâng! Ông Tửu quát "Tưởng tài giỏi lắm hả? Có thích đập phá để bảo tao". Mão luýnh quýnh buông bộ lòng chó, đứng dậy nép vào góc tường. Cháu xin chú. Tại cháu say quá, lỡ tay. Tao mà nghe đập phá thứ gì nữa, thì liệu xác.

Được nửa tháng, lại thấy mấy bà đi chợ nhắn lời cái Tuất mời ông Tửu ra. Lần này không chờ cháu mang rượu thịt mời, ông Tửu hỏi luôn "Thằng Mão lại đập phá cái gì?".

Mão gãi đầu gãi tai, nói không dám đập phá mà lần này do con Tuất. Khách ăn đông quá có hôm khuya rồi còn gọi, Mão nhất định không bán, đi ngủ. Tuất tham tiền, lụi cụi hầu khách đến 2 giờ sáng, mấy ông khách say rượu còn buông lời cợt nhả với cô chủ, Mão ghen, vợ chồng cãi nhau đến sáng.

Tuất thấy chồng vất vả bảo thuê thêm một người, Mão không chịu, bảo tin gì bọn người làm thuê, vừa gian, vừa bẩn. Thế là lại cãi nhau. Bọn này như chó với mèo rồi, hết thuốc chữa.

Ông Tửu than thầm, rồi ngồi uống rượu với cái đùi chó hầm. Kệ cha chúng mày, nói lắm chỉ mỏi mồm ông thôi. Ra về, ông dặn với "Lần sau cấm nhắn nhe gì nữa".

Từ lần ấy, không thấy vợ chồng Mão Tuất nhắn chú ra. Thi thoảng Tuất gửi biếu ông gói thịt chó và cút rượu. Lâu lắm ông Tửu cũng không ra chợ nhưng vẫn nghe ngóng tin tức làm ăn của cháu.

Thấy đồn vợ chồng nó phát đạt lắm, đã mua được xe máy rồi, nhưng vẫn hay chõm chọe nhau. Đêm nằm, ông Tửu vắt tay lên trán ngẫm ngợi, thấy làm lạ sao hai cái tuổi chó mèo lại làm nên sự nghiệp.

Ngày mồng một đầu tháng, không có khách ăn thịt chó. Hai vợ chồng Mão Tuất cưỡi xe máy về thăm chú. Mão mua một túi lỉnh kỉnh những đường sữa, mì chính, hoa quả, không may hôm ấy ông Tửu bị cảm, người mỏi mệt.

Gạt đống đường sữa sang một bên, ông nhìn Mão "Thịt chó đâu?". Tuất đỡ lời chồng. Hôm nay mồng một chú ạ. "Mồng một tao cũng ăn".

Mão để vợ ở lại, còn mình quay về lấy thịt chó mang cho chú. Ông Tửu ăn hết hai cái đùi, uống hết nửa cút rượu rồi đi nằm. Lúc hai vợ chồng Mão ra về, ông vẫy tay gọi vào dặn "Cố bảo ban nhau mà làm ăn các con nhé!".

Người làng đạp xe ra chợ, báo là chú Tửu bị cảm mất tối qua rồi. Mão khóc tồ tồ, quẳng ngay con chó đang mổ dở, dắt xe máy phi về nhà, bỏ cả vợ. Tuất chỉ kịp thu quén tiền hàng, rồi cũng khóa cửa thuê xe ôm về theo chồng.

Khi hai cô con gái của ông Tửu về đến nhà, thì việc ma chay của ông, vợ chồng Mão đã lo liệu đâu vào đấy. Hôm sau, sắp đưa chú ra đồng, vợ chồng nhà Mão lại cãi nhau.

Lần này to chuyện vì Mão dám tát vào mặt vợ. Lý do là Mão gây sự với mấy ông trong ban tang lễ vì không phủ quân kỳ lên quan tài ông Tửu. Chú tôi 10 năm đi đánh Mỹ, cũng là cựu chiến binh sao không được phủ quân kỳ.

Chi hội trưởng cựu chiến binh vỗ vai Mão "Là thế này anh Mão ạ. Từ ba năm nay ông cụ bỏ sinh hoạt trong hội cựu chiến binh rồi. Theo quy định thì...".

"Chẳng có quy định nào cả. Chú tôi không đi họp cựu chiến binh chỉ vì không thích ngồi cùng với mấy người chẳng đi bộ đội ngày nào bây giờ cũng xin vào cựu chiến binh. Họ xin vào cựu chiến binh cũng chỉ mong lúc chết được phủ quân kỳ thôi chứ gì. Tôi phải hỏi ông Tuân huyện đội cho ra nhẽ, ông ấy lạ gì nhà tôi".

Tuất gàn chồng. Việc tập thể cứ để các bác ấy lo liệu, anh biết gì mà tham gia. Mão quay sang tát vợ một cái. Cô im mồm đi, đàn bà biết gì. Xong việc chú, tôi sẽ xử lý cô.

Cuối cùng thì quan tài của ông Tửu cũng được phủ lá quân kỳ "Quyết chiến quyết thắng". Mão đi sau xe tang, khóc rưng rức. Xong việc ma chay, không thấy Mão nói đến việc xét xử vợ. Anh buồn rầu như người mới ốm dậy. Tuất lo lắng bảo chồng ăn uống nghỉ ngơi, để rồi còn bán hàng. Mão bảo vợ. Cô thuê lấy một người giúp việc. Tôi về quê ở với thím, hương khói cho chú hết bách nhật đã.

Theo Tiền phong