LÂM THỊ MỸ DẠ

[QUANGKHAI]

Lâm Thị Mỹ Dạ

Lâm Thị Mỹ Dạ, sinh ngày 18 tháng 9 năm 1949, tại quê gốc: huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình. Nơi ở hiện nay: thành phố Huế. Tốt nghiệp đại học. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Lâm Thị Mỹ Dạ, là cán bộ Ty văn hoá Quảng Bình, sau đó làm phóng viên, biên tập tạp chí Sông Hương, uỷ viên Ban chấp hành Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế, Uỷ viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III. Uỷ viên Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam khoá V.

* Tác phẩm chính

Trái tim sinh nở (thơ, 1974)
Bài thơ không năm tháng (thơ, 1983)
Danh ca của đất (truyện thiếu nhi, 1984)
Nai con và dòng suối (truyện thiếu nhi, 1987)
Phần thưởng muôn đời (truyện thiếu nhi, 1987)
Hái tuổi em đầy tay thơ (thơ, 1989).

Đã được tặng: Giải nhất cuộc thi thơ báo Văn Nghệ 1973. Giải thưởng Văn học của Hội Nhà văn Việt Nam 1981 – 1983. Giải A của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, 1998 với tập thơ Đề tặng một giấc mơ.




Lâm Thị Mỹ Dạ: Thơ như nước mắt lặn sâu vào đời
 


Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ.
Gặp nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ vài lần đầu, thấy chị luôn cười hiền dịu, quan tâm đến mọi người, lại xinh đẹp, trắng trẻo, nhiều người cứ tưởng nhà thơ nữ này sống trong nhung lụa từ nhỏ. Hoàn toàn không phải vậy. 

Tuổi thơ của Mỹ Dạ là tuổi thơ đầy buồn đau và nước mắt, Dạ lúc nào cũng mang cảm giác mình là đứa trẻ "tội lỗi"...

Mọi duyên cớ bắt đầu từ chuyện nặng nề của một thời đã qua. Ba của Mỹ Dạ là ông Lâm Thanh, một người gốc Hoa từng tham gia Việt Minh ở huyện đội Lệ Thủy (Quảng Bình) thời chống Pháp. Cuối năm 1949, ông đưa bố mẹ mình vào Sài Gòn làm ăn. Khi sắp xếp nơi ở cho bố mẹ yên ổn, năm 1954, ông ra đón mẹ con Mỹ Dạ. Ông đã mua vé cho cả ba người, nhưng đến phút cuối cùng bà Lý Thị Đấu, mẹ Dạ, không đi vì không thể bỏ lại người mẹ già và đứa em gái bơ vơ.

Vào Sài Gòn ông Thanh buôn bán làm ăn đủ sống và tham gia giúp đỡ cách mạng, cho đến khi hai tai bị điếc không nghe được nữa mới thôi. Sau ngày 30/4/1975, những người cùng hoạt động nội thành đã xác nhận để ông Thanh được tặng Bằng khen Chính phủ vì đã có công với cách mạng thời chống Mỹ. Bằng khen do Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký. Tất cả bốn người con ông ở Sài Gòn đều làm nghề dạy học... Và may mắn thay, nhờ đất nước thống nhất, ông đã gặp người con gái ở Lệ Thủy của mình. Ông càng bất ngờ và sung sướng khi biết con mình, khi xa nó còn đỏ hỏn ấy, bây giờ đã trở thành một nhà thơ nổi tiếng!

Thế nhưng ông không biết rằng trong bao nhiêu năm, Lâm Thị Mỹ Dạ phải chịu một lúc hai nỗi đau cực lớn: tuổi thơ thiếu vắng tình thương của cha và là cháu nội của đại địa chủ (ông nội Mỹ Dạ đang ở Sài Gòn nên bị tịch thu toàn bộ ruộng đất, nhà cửa ở Quảng Bình), rồi con của một "kẻ đi Nam theo địch". Lý lịch ấy thời đó bị xã hội xếp vào loại nguy hiểm cần phải luôn cảnh giác, đề phòng và đó là "vết nhơ" bị mọi người coi khinh, dè bỉu... Thời nhỏ tuổi, dù đi học hay đi chơi, Mỹ Dạ luôn bị trẻ con trong xóm, trong xã xa lánh, chúng coi Dạ như con hủi, không dám gần.

Suốt ngày Dạ chỉ lui cui bên mẹ bán quán ở chợ Tuy Lộc. Những năm ấy tâm trạng của Dạ luôn hoang mang và buồn tủi. Mẹ của Dạ là người vùng An Cựu, Huế. Thuở học tiểu học, bà có học ít tiếng Pháp. Thời trẻ, bà thường đến các đồn Pháp bán hàng cho bọn lính. Khi đội cải cách ruộng đất về, nghe bà thường quen nói chêm ít tiếng Pháp, họ quy là "địch cài lại", là gián điệp, người của CIA, bà bị xếp vào diện phải "đấu tố". Nỗi đau ấy ám ảnh tới mức mới 10 tuổi Mỹ Dạ đã làm cả tập thơ buồn 32 bài, chép trong cuốn vở học trò. Cuốn vở ấy nay đã bị thất lạc và Dạ chỉ nhớ được mấy câu trong bài thơ có tựa đề Dòng sông đen: "Tuổi thơ tôi như ráng chiều đỏ lựng/ Hắt máu xuống dòng sông đen...".

Không hiểu sao cái lớp cấp III của tôi thời đó lại có nhiều đứa lý lịch xấu thế! Ngoài Mỹ Dạ còn có Đỗ Hữu Lời (nhà thơ Đỗ Hoàng), bố là sĩ quan quân đội Pháp; Trần Văn Hải (nhà thơ Hải Kỳ), "bố đi Nam"; tôi thì bố là địa chủ bị bắn oan trong cải cách ruộng đất, rồi thằng Ngò, bố làm lý trưởng...

Đứa nào cũng tìm đến thơ như một cứu cánh. Năm lớp 10, Mỹ Dạ, tôi và Hải Kỳ được trường chọn đi thi học sinh giỏi văn toàn quốc. Mỹ Dạ đẹp, giỏi văn, lại hát hay, giọng ngâm thơ tốt, nên đã trở thành nhân vật chính trên sân khấu trường tôi thời ấy. Tôi nhớ mỗi lần Dạ mặc bộ áo lụa đen bước ra sân khấu, nghiêng chào rồi cất tiếng giới thiệu chương trình văn nghệ, là tiếng vỗ tay nổi lên rào rào...

Ngày 13/2/2007, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam đã ký quyết định tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ với chùm tác phẩm: Đề tặng một giấc mơ (tập thơ - 1988), Trái tim sinh nở (tập thơ - 1974), Bài thơ không năm tháng (tập thơ - 1983). 
Khi học xong cấp III (do chiến tranh, trường tôi sơ tán ở Ngư Hóa, miền tây Quảng Bình) năm 1968, tôi được ủy ban xã ký hồ sơ cho đi học đại học thương mại, Đỗ Hoàng và Hải Kỳ đi sư phạm "10+3" (tức lớp 10 học sư phạm 3 tháng ở vùng núi Troóc, nơi Trường Sư phạm Quảng Bình sơ tán, để ra dạy cấp II); còn Mỹ Dạ thì không được đi học đâu cả. Dạ cùng thằng Ngò, hai đứa cuối cùng rời làng rừng Ngư Hóa, lủi thủi vừa khóc vừa đi bộ vượt bom đạn Mỹ 150km từ núi rừng Tuyên Hóa về Lệ Thủy với mẹ. Chủ nghĩa lý lịch thời ấy như nhát kiếm oan nghiệt chém ngang con đường học hành của Dạ.

May mà một ngày nọ, vào khoảng năm 1970, nhà thơ Hải Bằng, một nhà thơ hoàng tộc Huế do dính líu vào vụ Nhân Văn - Giai Phẩm ở Hà Nội, bị "phát vãng" về Quảng Bình làm nghề bán sách, lên Lệ Thủy. Nghe người ta đồn ở thôn Tuy Lộc có bé Dạ làm thơ hay lắm, Hải Bằng hăm hở tìm đến.

Đọc thơ Dạ ông thấy đây là một tài thơ đích thực nên nhờ nhà thơ Xuân Hoàng, nhà văn Trần Công Tấn đưa Mỹ Dạ về cơ quan Hội Văn nghệ Quảng Bình. Chính trái tim thương tổn đã đưa Dạ đến với thơ... Mãi đến mười năm sau, năm 1978, khi đất nước thanh bình, khi đã trở thành nhà văn Việt Nam, Mỹ Dạ được Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên giới thiệu đi học Trường Viết văn Nguyễn Du và sau đó, năm 1988, đi học khóa cao học ba tháng tại Học viện Gorki (Liên Xô cũ)...

Và Mỹ Dạ đã trọn đời sống với thơ bằng trái tim thương tổn không thành sẹo ấy. Nói cách khác, nhịp đập trái tim đã thành âm hưởng chủ đạo, thành nỗi đau trường cửu trong thơ Lâm Thị Mỹ Dạ: ... Mẹ sinh em ngày này / Mưa dột bầm mái tóc / Gió tê buốt hai tay / Mẹ không có cửa nhà / Em - đứa trẻ vắng cha / Như mầm cây trên đá / Biết khi nào nở hoa.../ Nỗi mình biết ngỏ ai hay / Bao đêm nước mắt vơi đầy, mẹ ơi!. Ngay đến những năm gần đây, khi đã tuổi hưu, thơ Lâm Thị Mỹ Dạ vẫn không thoát được sự ám ảnh về nỗi đau thời thiếu nữ: Em có nỗi buồn như tro / Hoang lạnh cả một thời thiếu nữ (Anh đã nhìn thấy em); hay Em tựa vào em - đơn độc quen rồi / Em tựa vào em - gắng vững giữa đời (Cho anh tựa vào em)...

Trái tim thương tổn đã cho Lâm Thị Mỹ Dạ độ nhạy cảm, sẻ chia trước thân phận những người khốn khổ vì chiến tranh, nghèo đói và sự bạc bẽo của nhân tình, tạo nên trực cảm thơ lâu bền của chị. Dạ luôn trân trọng, chăm chút từng biểu hiện nhỏ của tình cảm cuộc sống: bạn bè đau ốm mới vô viện chị đã sốt sắng đi thăm; con bạn học xong chưa xin được việc làm cũng khiến Dạ băn khoăn thao thức; thấy hoàn cảnh ai đau thương thì rưng rưng nước mắt.

Bạn đến nhà mùa hạ thì que kem, đĩa bánh nậm, mùa đông thì cốc rượu, đĩa đậu phộng rang. Khi không có đủ tiền để lo những thứ đó, tôi thấy Dạ thường đi vào đi ra không yên. Viết về một người lính Mỹ bị chết ở chiến trường VN, Lâm Thị Mỹ Dạ cũng có cái nhìn rất độ lượng: Rồi có lúc cuối đường tôi gục ngã / Viên đạn ai găm khuôn ngực máu đầy / Xin hãy giở dưới làn da chó sói / Trái tim nai đỏ thắm thơ ngây! Sang thăm nước Mỹ, đến trước bức tường đen ở Washington D.C, nơi khắc tên 58.000 lính Mỹ tử trận trong cuộc chiến VN, Dạ cảm thấy mình đang đau nỗi đau của những bà mẹ Mỹ: Khuôn ngực đã cất giấu / Một trái tim / Nặng hơn quả đất... Hãy nhìn xem / Những tên người đang chảy máu / Và bức tường đen như một vết thương /... không bao giờ thành sẹo (Bức tường đen). Chỉ có trái tim của con người nhân loại mới biết đồng cảm, sẻ chia bao la như thế!

Có lần Mỹ Dạ thổ lộ về mình trong thơ: Tóc điểm bạc mà hồn còn trẻ nít. Nghĩa là còn biết ngạc nhiên trước mỗi sự thay đổi nhỏ của sự sống quanh mình. Nhờ sự "ngây thơ" đó, Dạ đã phát hiện những hình tượng thơ lạ, rất gợi cảm ngay trong cuộc sống thường nhật để viết nên những bài thơ sâu sắc như Trái tim sinh nở, Anh đừng khen em, Tôi về với tôi, Anh đã nhìn thấy em, Đề tặng một giấc mơ...

Bạn yêu thơ cả nước đã thuộc nhiều câu thơ rất hay của Lâm Thị Mỹ Dạ trong các tập thơ trước, như: Nhìn lá / cứ ngỡ là lá ngọt... / Nếu được vẽ chiếc hôn dưới mặt trời / Tôi sẽ vẽ chiếc hôn như lá... Hay Em nằm dưới đất sâu / Như khoảng trời đã nằm yên trong đất.../ Cái chết em xanh khoảng trời con gái / Tôi soi mình trong cuộc sống của em... Hay Đêm qua / Tôi mơ thành tôi / Tôi mơ thành chim / Tôi mơ thành giấc mơ...

Trong tập bản thảo thơ mới nhất, dự kiến đặt tên là Hồn đầy hoa cúc dại, tập hợp những bài viết từ đầu thế kỷ 21 đến nay, Mỹ Dạ cũng có nhiều hình tượng thơ hay và lạ như thời còn trẻ: Em quặn mình như rễ giữa đất im (Cho anh tựa vào em); Nếu được lạc cùng sông / Xin lạc mãi / Để hồn trôi êm ái khúc du ca (Đi cùng sông Hương); Vì hương ta mãi lòng vòng / Làm sao cầm được có - không mà về... (Đi qua một làn hương)... Nhờ trực cảm mạnh, thơ Mỹ Dạ là thơ thốt lên sự buốt nhói của con tim, chứ không phải "chuyện đời lựa lời mà viết" như nhiều người khác. Thơ ấy luôn chân thật mà mới mẻ, xúc động lòng người.

Cái "trực cảm thơ" ấy do số phận và sự từng trải của nhà thơ tạo nên, không thể học ở sách vở hay trường lớp nào mà có được. Bởi thế, "trái tim thương tổn luôn đau đớn" đã trở thành hình tượng đậm nét nhất trong thơ Lâm Thị Mỹ Dạ: Dẫu khi tắt nghỉ cuộc đời / Trái tim mẹ giữa đất trời con yêu (Trái tim sinh nở); Hỡi người bán quạt giờ thiên cổ / Sao gió trong tôi cứ thổi hoài (Chợ tuổi thơ); Khi tay chạm trống đồng ngân / Sững sờ tôi ngỡ mình thành người xưa... (Tiếng trống đồng). Bài thơ Nói với trái tim là tuyên ngôn về trái tim thương tổn của Lâm Thị Mỹ Dạ:

Ôi trái tim
Sao em lại mang dáng lưỡi cày
Để suốt đời không bao giờ yên ổn
Để suốt đời cày lên
Cày lên
Đớn đau và hạnh phúc...

Cứ ngỡ trái tim tổn thương ấy về cuối đời sẽ yên ổn hơn, bớt đau đớn hơn. Hóa ra không phải. Ngày 14/6/1998, trong lúc Mỹ Dạ đang ở Hà Nội, chuẩn bị ngày mai lên máy bay đi dự tọa đàm thơ ở Mỹ thì chồng chị, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường, bị tai biến mạch máu não, hôn mê ở Đà Nẵng hai tháng ròng. Dạ phải hủy chuyến đi Mỹ, bay về Đà Nẵng ngay. Từ đó đến nay, đã chín năm rồi, nữ thi sĩ của chúng ta luôn ở bên chồng.

Chị như "người mẹ" bao dung, săn sóc, đút mớm cơm cháo, thuốc men, xoa bóp, tắm rửa, vệ sinh cho chồng. Trái tim nhân hậu ấy thêm một lần "rớm máu". Trăm nghìn thứ việc chưa từng có đè lên vai người phụ nữ làm thơ xinh đẹp ấy. Tuổi ngày càng cao, Mỹ Dạ càng bị nhiều thứ bệnh tật hành hạ, viêm khớp, viêm xoang, nhức đầu... Thế mà chị vẫn lo liệu, tổ chức đưa chồng đi chữa bệnh Hà Nội, Đà Nẵng, Khe Sanh, Long An, TP HCM đến sáu chuyến liền.

Nghe ai nói thuốc gì hay, thầy nào giỏi, dù xa xôi, tốn kém đến đâu, chị vẫn đưa chồng đến cho bằng được. Bàn tay nâng em thành bảo mẫu / Nước mắt lặn vào trong cho anh thấy nụ cười / Bệnh tật lo toan giấu vào đêm trắng / Giữa tháng ngày trĩu nặng / Em đứng thẳng người / Cho anh tưa vào em! (Cho anh tưa vào em).

Có lẽ vì những vết thương tim suốt đời không thành sẹo ấy, nên dù Lâm Thị Mỹ Dạ đã "Giơ cao lá cờ trắng / Trước thơ", nghĩa là xin đầu hàng thơ, thơ vẫn đến với chị nồng nàn, chân chất. Vì thơ như nước mắt đã lặn sâu vào đời chị...

[QUANGKHAI]

Anh có tốt không

Như lúa hỏi đất
Anh có tốt không ?
Như cây hỏi gió
Anh có tốt không ?
Như mấy hỏi trời
Anh có tốt không ?
Trời anh mênh mông
Mây em bay lượn
Gió anh bao la
Cây em ve vuốt
Đất anh thẳm sâu
Lúa em cúi đầu
Nhưng sao vẫn hỏi
Day dứt trong lòng
Anh có tốt không ?


Biển

Biển trời soi mắt nhau
Cho sao về với sóng
Biển có trời thêm rộng
Trời xanh cho biển xanh

Mặt trời lên đến đâu
Cũng lên từ phía biển
Nơi ánh sáng bắt đầu
Tỏa triệu vòng yêu mến

Biển ơi! Biển thẳm sâu
Dạt dào mà không nói
Biển ơi cho ta hỏi
Biển mặn từ bao giờ

Nhặt chi con ốc vàng
Sóng xô vào tận bãi
Những cái gì dễ dãi
Có bao giờ bền lâu

Biển chìm trong đêm thâu
Ðể chân trời lại rạng
Khát khao điều mới lạ
Ta đẩy thuyền ra khơi
Dù bão giông vất vả
Không quản gì biển ơi!


Hoa quỳnh

Như chỉ hoa quỳnh có
Cái mầu trắng ấy thôi
Mầu trắng muốt thơ ngây
Chẳng lẫn vào đâu được

Đời của hoa thơm ngát
Con ong nào biết đâu
Hoa nở trong lặng lẽ
Âm thầm vào đêm sâu

E ấp mà kiêu hãnh
Hoa nghiêng trong trăng sao
Như đàn thiên nga nhỏ
Sắp bay lên trời cao

Chợt quên, tôi thiếp ngủ
Để trôi qua phút giây
Cái phút hoa quỳnh nở
Làm sao tìm lại đây

Cái phút hoa quỳnh nở
Nó thế nào hở trăng ?
Nó thế nào hở sao ?
Nó thế nào hở gió ?

Giây phút ấy đi qua
Và thời gian đến trước
Làm sao xin lại được
Xin lại một lần hoa

Từng cánh khép lại rồi
Hoa lả mềm giấc ngủ
Ôi phút hoa hiến dâng
Hồn tôi không kịp hái!

(1980)


Hoa thật hoa giả

    Hoa giả y như thật
Hoa thật sao còn ngờ
Hết xuân hoa thật rụng
Hoa giả - cánh còn trơ.

Hồn hoa còn thơm đời
Tình hoa còn thiết tha
Mắt trần đâu dễ thấy
Lòng hoa bao xót xa.

Hoa thật tàn thiên cổ
Hoa giả còn nguyên màu
Lừa mắt người có thể
Lừa hồn người dễ đâu.


Sự tích hoa đá

Từng bông mầu xanh lá
Từng bông dáng nụ hồng
Sao gọi là hoa đá
Hoa này, hoa biết không?

Người ơi, người muốn hỏi
Ta trả lời người nghe
- Ngày xưa ta hồng thắm
Sáng ánh tựa mặt trời
Trái tim không gìn giữ
Cứ đỏ tràn lên môi

Tình yêu ta trĩu nặng
Chỉ riêng tặng cho chàng
Tâm hồn ta lạ lắm
ánh ỏi vì chàng thôi

Thế rồi xa cách nhau
Chàng đi chàng đi mãi
Ta như mảnh trăng gầy
Ôm mối tình thơ dại   


Trước Nha Trang

Ta đứng trước Nha Trang
Không có gì để nói
Biển xanh đến tận sắc trời
Ta bỗng như người có lỗi

Hỡi chiếc thuyền khơi
Trên bãi úp mình đợi chờ con nước
Ước chi ta như người
Nỗi khát ra khơi còn có được!

Bây giờ ta như vỏ ốc
Trống rỗng hết bao điều quên nhớ
Lơ lửng cả những câu thơ dễ vỡ
Tiếng gió u u
Ngột ngạt khí trời

Hãy nhặt ta lên
Nha Trang ơi
Và ném vào biển thẳm
Ta sẽ hiểu thế nào là muối mặn
Giọt mồ hôi chát đắng nỗi trần gian

Xin đập vỡ mình để đầy ắp Nha Trang.   


Anh đừng khen em

Lần đầu khi mới làm quen
Anh khen cái nhìn em đẹp
Trời mưa òa cơn nắng đến
Anh khen đôi má em hồng
Gặp người tàn tật em khóc
Anh khen em nhạy cảm thông
Thấy em sợ sét né giông
Anh khen sao mà hiền thế
Thấy em nâng niu con trẻ
Anh khen em thật dịu dàng
Khi hôn lên câu thơ hay
Ấp trang sách vào mái ngực
Em nghe tim mình thổn thức
Thương người làm thơ đã mất
Trái tim giờ ở nơi đâu
Khi đọc một cuộc đời buồn
Lòng em xót xa ấm ức
Anh khen em cảm xúc
Và bao điều nữa...Anh khen

Em sợ lời khen của anh
Như sợ đêm về trời tối
Nhiều khi ngồi buồn một mình
Trách anh sao mà nông nỗi
Hãy chỉ cho em cái kém
Ðể em nên người tốt lành
Hãy chỉ nơi anh cái xấu
Ðể em chăm chút đời anh
Anh ơi anh có biết không
Vì anh em buồn biết mấy
Tình yêu khắt khe thế đấy
Anh ơi anh đừng khen em.

Chuyện cổ nước mình

Tôi yêu chuyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
Thương người rồi mới thương ta
Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền thì lại gặp hiền
Người ngay thì gặp người tiên độ trì
Mang theo chuyện cổ tôi đi
Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa
Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa
Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi

Đời cha ông với đời tôi
Như con sông với chân trời đã xa
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình
Rất công bằng, rất thông minh
Vừa độ lượng lại đa tình, đa mang.

Thị thơm thì giấu người thơm
Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà
Đẽo cày theo ý người ta
Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì
Tôi nghe chuyện cổ thầm thì
Lời cha ông dạy cũng vì đời sau.

Đậm đà cái tích trầu cau
Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người
Sẽ đi qua cuộc đời tôi
Bấy nhiêu thời nữa chuyển dời xa xôi
Nhưng bao chuyện cổ trên đời
Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm.

Đề tặng một giấc mơ

    Con chim mang giấc mơ bay đi
Chú bé ngủ dưới trời sao sáng
Thanh thản
Đêm qua em mơ gì ?
Tôi mơ thành chim
Con chim trong mơ giọng hót nơi nào
Con chim trong mơ như nàng tiên cá
Câm lặng
Giọng hót rực rỡ
Suốt đời cất giữ
Riêng tặng cho người...

Bay qua, bay qua nghìn đêm
Bay qua, bay qua ngàn sao
Những chiếc lá phát sáng mầu huyền thoại
Những bông hoa mang hình bàn tay, ngón tay
Ru ru ru ru
Ru êm

Chú bé là ai
Chú bé là tôi
Con chim là ai
Con chim là tôi
Giấc mơ là ai
Giấc mơ là tôi

Đêm qua
Tôi mơ thành tôi
Tôi mơ thành chim
Tôi mơ thành giấc mơ.   


Em sợ

    Những lúc anh khen
Mặt em trẻ đẹp
Là lúc em buồn
Và em thấy ghét...

Một nỗi lo âu
Buốt trong ngực trẻ
Lời anh ngọt ngào
Lòng em đau xé

"Em tôi xinh đẹp"
Xin anh đừng khen
Tình yêu không ở
Trên gương mặt em

Năm tháng cuốn trôi
Một thời con gái
Trên gương mặt em
Nét buồn đọng lại
Em thôi xinh đẹp
Anh còn yêu ai ?   


Khoảng trời - hố bom

Chuyện kể rằng: Em, cô gái mở đường
Ðể cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Ðánh lạc hướng thù, hứng lấy luồng bom...

Ðơn vị tôi hành quân qua con đường mòn
Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái
Một nấm mồ, nắng ngời bao sắc đá,
Tình yêu thương bồi đắp cao lên...
Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ
Ðất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau.

Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Ðêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh.
Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong
Ðã hóa thành những làn mây trắng ?
Và ban ngày khoảng trời ngập nắng
Ði qua khoảng trời em - Vầng dương thao thức
Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực
Soi cho tôi
Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài ?

Tên con đường là tên em gửi lại
Cái chết em xanh khoảng trời con gái
Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em
Gương mặt em, bạn bè tôi không biết
Nên mỗi người có gương mặt em riêng.

(1972)


Không đề

Cuộc đời em vo tròn lại
Và
Ném vào cuộc đời anh
Nó sẽ lăn sâu tận đáy
Cuộc đời anh
Sâu cho đến tận... Cái chết

Trời ơi,
Làm sao có một cuộc đời
Để cho tôi ném đời mình vào đó
Mà không hề cân nhắc đắn đo
Rằng: Cuộc đời ấy còn chưa đủ...


Làm Gì Có Biển

Giá mà ta được làm cây
Để khóc như lá rơi gầy giọt xanh
Rơi thanh thản, rơi yên lành
Chỉ đất thấu hiểu ngọn ngành nỗi đau

Giá mà ta được làm mây
Để cười một trận thơ ngây giữa trời
Ào ào hào sảng tan trôi
Cười mà như khóc ai người biết cho

Giá mà ta được làm sông
Biết ra tới biển là không còn mình
Bất cần - ngàn sóng coi khinh
Mặn mòi đã thấu, tan mình sá chi

Làm gì có biển mà đi
Sông đành chua xót, thầm thì cùng sông

Một mình

Bây giờ chỉ một mình ta
Một mình ta với bao la một mình
Bây giờ chỉ một trái tim
Một mình tung hứng, một mình vết thương
Khóc ta hạt bụi vô thường
Mai kia tìm chốn cội nguồn nghỉ ngơi
Cười ta cũng một kiếp người
Cây sầu đông lá ngoài tươi trong vàng
Ai tìm ai giữa mênh mang
Chỉ còn mây trắng giăng hàng khuất che
Một mình lắng, một mình nghe
ơ kìa cái cõi - đi - về gang tay!
Một mình cho hết đêm nay
Ta ngồi với chúa ôm đầy nhân gian.

Mưa

Mưa
Qua đêm
Qua tôi
Qua cánh đồng trời
Mù khơi
Vồi vội
Mưa xóa đi chính mình
Như một gã điên
Không trí nhớ
Rối tung
Xiên và thẳng



Nhỏ bé tựa búp bê

Làm sao anh đủ sâu
Cho em soi hết bóng

Làm sao anh đủ rộng
Che mát cho đời em

Làm sao anh đủ cao
Để thấy em cho hết....

Cuộc đời bao nhọc mệt
Cuộc đời bao dịu êm
Người đàn bà bước lên
Người đàn bà lùi lại

Này tôi ơi, có phải
Làm một người đàn bà
Người ta phải nhỏ bé
Nhỏ bé tựa búp bê
Mới dễ dàng hạnh phúc ?

(1996)   

Như lá

Nhìn lá
Cứ ngờ là lá ngọt
Bởi lá tơ non mơn mởn quá chừng
Lá tươi thắm xua mùa đông rét buốt
Hỡi chiếc hôn em có như lá không?

Tôi đi giữa mùa non
Sững sờ trong bao dáng lá

Nhớ ai
Tôi gửi nụ hôn lên trời

Con người không có tình yêu
Như trái đất này không có lá
Là hơi thở đất đai không thể thiếu
Lá dịu dàng sâu thẳm của tôi ơi!

Nếu vẽ được chiếc hôn ở dưới ánh trời
Tôi sẽ vẽ chiếc hôn như lá.


Như lá

Nhìn lá
Cứ ngờ là lá ngọt
Bởi lá tơ non mơn mởn quá chừng
Lá tươi thắm xua mùa đông rét buốt
Hỡi chiếc hôn em có như lá không?

Tôi đi giữa mùa non
Sững sờ trong bao dáng lá

Nhớ ai
Tôi gửi nụ hôn lên trời

Con người không có tình yêu
Như trái đất này không có lá
Là hơi thở đất đai không thể thiếu
Lá dịu dàng sâu thẳm của tôi ơi!

Nếu vẽ được chiếc hôn ở dưới ánh trời
Tôi sẽ vẽ chiếc hôn như lá.


Tôi thấy mình...

Tôi thấy mình như bầu trời thấy mình qua dòng sông
Mảnh vỡ các vì sao - triệu thiên thạch lao tung rơi rụng
Ánh sáng biến thành mầu đen
Ánh sáng chết bốn vạn năm sau mới thấy!

Tôi thấy mình như bầu trời thấy mình qua dòng sông
Những đám mây ướt mềm ngũ sắc
Những đám mây đủ hình hài kỳ lạ
Tan hiện như cõi người cổ kim lớp lớp...

Tôi thấy mình như bầu trời thấy mình qua dòng sông
Gió thì thầm, gió hắt, gió rên rỉ
Gió vò nhàu từng cơn mưa
Gió thăng hoa chính mình
Rồi lâng lâng nhẹ lướt
Điệu hát muôn đời sắc sắc không không

Tôi thấy mình như bầu trời thấy mình qua dòng sông
Mặt trời bừng lên đỏ chói rực rỡ mãnh liệt
Vậy mà có lúc chẳng thể nào xuyên nổi đám mây đen
ánh sáng bị giam cầm ư?
Không!
Sức mạnh phù du chỉ là thoáng chốc!

Tôi thấy mình như bầu trời thấy mình qua dòng sông
Muôn đời im lặng
Vầng trăng xanh biếc
Trái tim dịu dàng
Dịu dàng đến tận cùng trong suốt

Ước gì
Anh là dòng sông
Cho em soi thấy mình như trời cao rộng

Ước gì
Anh là dòng sông
Để tận cùng anh em gặp chính mình.